روزشمار انقلاب اسلامی

مروری كوتاه بر وقایع 16 بهمن سال 57

1403/11/16
|
13:56

انتخاب مهندس مهدی بازرگان توسط شورای انقلاب و تنفیذ حكم او از سوی امام خمینی و واكنش شاپور بختیار آخرین نخست‌وزیر رژیم پهلوی به آن به سرخط خبرهای سیاسی خبرگزاری‌ها و رادیو و تلویزیون‌های جهان در تاریخ 16 بهمن 1357 تبدیل شد.جزییات حوادث و وقایع ثبت شده در تاریخ 16 بهمن 1357 به شرح زیر است:

**مراسم معارفه مهندس بازرگان كه در آمفی تئاتر مدرسه علوی برگزار و حكم نخست‌وزیری دولت موقت او رسما اعلام شد.

در ابتدای این مراسم حضرت امام در بیاناتی با اشاره به آشفتگی حاكم بر كشور بر لزوم غلبه بر این آشفتگی‌ها تاكید كردند.

ایشان با اشاره به عدالت امام علی (ع) فرمودند «ما می خواهیم یك همچو حكومت عدلی ایجاد كنیم.»

** در مراسم معارفه نخست‌وزیری دولت موقت امام خمینی، آیت‌الله اكبر هاشمی رفسنجانی، مهندس مهدی بازرگان، خبرنگاران داخلی و خارجی، جمعی از یاران انقلاب و یاران امام در سالن آمفی تئاتر مدرسه علوی حضور داشتند.

** در پایان فرمایشات امام امت حكم نخست‌وزیری دولت موقت توسط آیت‌الله اكبر هاشمی رفسنجانی در حضور حضرت امام و مهندس بازرگان و سایر حاضران قرائت شد.

**حضرت امام در حكم نخست‌وزیری دولت موقت، مهندس بازرگان را موظف به انجام رفراندوم تغییر نظام به جمهوری اسلامی، تشكیل مجلس مؤسسان (خبرگان) برای تصویب قانون اساسی، برگزاری انتخابات مجلس شورا طبق قانون اساسی جدید و انتخاب هیأت وزیران بدون در نظر گرفتن روابط حزبی كردند.

در بخشی از این حكم آمد «بنا به پیشنهاد شورای انقلاب، بر حسب حق شرعی و قانونی ناشی از آراء اكثریت قاطع قریب به اتفاق ملت ایران كه طی اجتماعات عظیم نسبت به رهبری جنبش ابراز شده است ... جنابعالی را مأمور تشكیل دولت موقت می‌نمایم.»

** مهندس بازرگان سپس در حضور امام، حكم نخست‌وزیری را از دست آیت‌الله رفسنجانی گرفت و در سخنرانی گفت: خدای بزرگ را شكر می‌كنم كه چنین اعتبار و حسن شهرتی را كه به هیچ وجه اهلیت و لیاقت آن را نداشتم، به من ارزانی داشته و همین موهبت الهی باعث شد كه آیت‌الله ابراز اعتماد و ارجاع چنین مأموریتی را به بنده عنایت بفرمایند و همچنین تشكر از ملت ایران می‌كنم...»

**بعد از سخنان مهندس بازرگان، حضرت امام در سخنانی از مردم خواستند تا با تظاهرات آرام و از طریق مطبوعات نظر خود را درباره دولت بازرگان اعلام كنند.

** شاپور بختیار آخرین نخست‌وزیر رژیم پهلوی در واكنش به انتخاب مهندس بازرگان گفت: «در ایران تنها یك حكومت وجود خواهد داشت.»

**مهندس مهدی بازرگان پس از خروج امام از محل نشست، در رابطه با تهدید بختیار در مورد نخست‌وزیری دولت موقت، گفت: «از این اخطار نمی‌ترسیم، اگر تهدید می‌خواهند بكنند، به چیز دیگری ما را تهدید كنند. این چیز خیلی كوچكی است و اگر عملی شود، بنده شخصا خیلی ممنون می‌شوم؛ چون راحت می‌شوم.»

**انتصاب بازرگان برای كشورهای همسایه به قدری مهم بود كه رادیو مسكو برای اعلام نخست وزیری بازرگان، برنامه خود را قطع كرد.

** در همین روز 28 نماینده مجلس استعفا دادند.

**آیت‌الله گلپایگانی بازگشت حضرت امام به میهن را به ایشان تبریك گفت و با صدور پیامی خطاب به ارتش، از فرماندهان نظامی خواست تا از رویارویی و مقابله با انقلاب اسلامی بپرهیزند.

**در این میان چند وزارتخانه، از جمله وزارت آموزش و پرورش، امور اقتصاد و دارائی، بهداری و دادگستری توسط ارتش اشغال شد.

**اعضای شورای انقلاب، آیت‌الله دكتر محمد بهشتی، آیت‌الله مرتضی مطهری و مهندس مهدی بازرگان با تماس‌های‌شان با فرماندهان ارتش سعی كردند ارتش را بدون خونریزی با مردم متحد كنند.

**مردم با گل و اشك و شعارهای انقلابی و برادرانه به استقبال ارتشیان رفتند.

**بر اساس اعلام برخی خبرگزاری‌ها تا 16 بهمن 1357 حدود 8000 یهودی از ایران خارج شدند.

**مجله تایم نوشت: سالیوان، سفیر آمریكا در ایران از همكاران خود خواست با مخالفان رژیم گفت‌وگو كرده و سیاست آمریكا را برای آنان تشریح كند.

**آسوشیتدپرس هم گزارش داد: با توجه به اینكه شانس موفقیت بختیار روز به روز كمتر می‌شود، سخنگوی وزارت خارجه آمریكا به ابراز حمایت ملایم از بختیار بسنده كرد.

دسترسی سریع