برنامه باكاروان شعر و موسیقی امروز 18 آذرماه داستان چگونگی سرایش و خوانده شدن «مرغ سحر» را روایت می كند.
برنامه با كاروان شعر و موسیقی كه به بررسی شناسنامه قطعات موسیقی ماندگار ایرانی اختصاص دارد. امروز قطعه مرغ سحر با شعری از ملك الشعرای بهار از آثار استاد نی داوود با
صدای نادر گلچین را پخش و بررسی می كند.
این اثر نخست در جشنی به مناسبت هفتمین سالگرد انتشار روزنامهٔ ناهید در سال 1306 ه.خ اجرا شد.
شعر این تصنیف مضمونی سیاسی-اجتماعی دارد و مفاهیم انقلابی در آن به وفور دیده میشود. بهار این شعر را كمی پس از استبداد صغیر و در دورهای سرود كه جنبش مشروطه ایران به تازگی به پایان و رضاشاه تازه به پادشاهی رسیده بود. از همین رو، شعر مرغ سحر منعكسكنندهٔ روحیات انقلابی مردم در آن دوره دانسته میشود. متن شعر روایتگر گفتگوی شاعر با یك پرنده («مرغ سحر») است كه هر دو ناامید هستند. شاعر از مرغ سحر میخواهد كه از قفس بیرون بیاید و نغمهسرایی كند، اما مرغ محبوس آه و ناله سر میدهد تا جایی كه شاعر را به تنگ میآورد. موسیقی این تصنیف را نیداوود در منزل خودش ساخت. این موسیقی در دستگاه ماهور است و بخشهایی از آن به دستگاه شور نیز وارد میشود.
تصنیف «مرغ سحر» جایگاه ویژهای در تاریخ موسیقی ایران دارد و خوانندگان بسیاری آن را بازخوانی كردهاند.
در این برنامه صحبت های نی داوود درباره این اثر و زخمه های ساز نی داوود و اجرای مرغ سحر پخش می شود.
نیداوود آهنگ این تصنیف را در خانهاش ساخت، موسیقی این تصنیف پیش از شعر آن ساخته شد و بهار بعداً بر اساس این موسیقی، شعرش را سرود.در این قطعه، بخشی از موسیقی با كمك گوشهٔ دلكش از ماهور به شور پردهگردانی میكند. در شعر بهار هم همین قسمت با مصراع «پردهٔ دلكش بزن ای یار دلنشین» مصادف است،پیش از آن نیز در بخشی از موسیقی، از گوشهٔ شكسته استفاده میشود كه در بند اول شعر، این بخش با مصراع «ظلم ظالم جور صیاد» مصادف است.
همچنین در برنامه امروز با كاروان شعر وموسیقی بخش هایی از صحبت های تاج اصفهانی درباره اجرای مرغ سحر با صدای وی نیز تقدیم شنوندگان میشود.
برنامه « با كاروان شعر و موسیقی » ساعت 12:20 به تهیه كنندگی « یلدا احتشامی» و اجرای « مریم واعظ پور» روی موج اف ام ردیف106 مگاهرتز از رادیو فرهنگ پخش می شود.