هفت كوچه شنبه دو شنبه پنج شنبه از ساعت 09:00 به مدت 90 دقیقه

"پنجره و ارسی در فرهنگ مردم" در رادیو فرهنگ

در برنامه «هفت كوچه » رادیو فرهنگ كه به موضوع فرهنگ عامه اختصاص دارد، امروز یكشنبه 7 شهریورماه «پنجره و ارسی در فرهنگ مردم» بررسی می شود.

1400/06/07
|
09:49

ارسی، چیدمان چوب با شیشه‌های رنگی، یادگاری از روزگاران گذشته و الهام گرفته از نقوش اصیل اسلامی كه در ساخت درها و پنجره بناها به كار می‌رفته و اكنون دیگر متداول نیست و تنها در خانه‌های بر جای مانده از قدیم دیده می‌شود، این سازه‌های اصیل چوبی هر چند در حال حاضر به ‌دلایل مختلف دیگر ساخته نمی‌شوند اما در سرتاسر ایران اسلامی در شهرها و روستاهای قدیمی هنوز وجود دارند و زیباتر از آن هستند كه با گذر زمان از یادها فراموش شوند.
 
در دوران قاجار پنجره‌های ارسی به شكلی ساخته می‌شدند كه تمام سطح دیوار اتاق را در برمی‌گرفت. هر پنجره ارسی علاوه بر شبكه تشكیل دهنده از چهارچوب از دو بخش ثابت و متحرك تشكیل می‌شد كه بخش ثابت كاركرد نقش جدا كننده مانند دیوار را ایفا می‌كرد و از بخش متحرك برای مشاهده بهتر منظره باز استفاده می‌شد.
در ساختمان‌های اشرافی و اماكن مقدس مساجد و همچنین كاخ‌های زمان قاجار اهمیت بیشتری به پنجره‌های ارسی داده‌اند و آن‌ها را با تزئینات قابل توجهی آراسته‌اند. بدین صورت  كه ما شاهد نقاشی روی قاب‌های پنجره‌ها نیز هستیم. شاید بتوان گفت از دلایل عمده استفاده نقش‌ها و شیشه‌های رنگی در پنجره‌های این دوره علاوه بر ایجاد فضای نورگیر و دلچسب، امكان عدم دید فضای داخلی از بیرون را فراهم نموده و بدین ترتیب به حفظ درون گرایی معماری ایرانی نیز به خوبی پرداخته‌اند.
در معماری اقوام مختلف، پنجره یكی از عواملی است كه سهم قابل توجهی در شكل دادن به ظاهر بناهای مسكونی و در نتیجه در انتقال ویژگی های معماری دارد و چنانچه از ویژگی های محیط و فرهنگی كه بنا متعلق به آن است برخوردار باشد، هویت معماری مكان خود را بیان می كند
تقارن كامل در شكل، فرم و رنگ كه از طرح های اسلیمی نشات گرفته و با تكه های كوچك چوب به شكل ستاره های چندپر پیاده شده، ویژگی مشترك پنجره های مشبك گره چینی در سرتاسر ایران زمین به شمار می آیدو‌در برنامه « هفت كوچه» امروز تفاوت ها ‌‌اشتراك این ارشی ها و پنجره ها نیز در مناطق مختلف كشور و كاربرد آنها بیان می شود.
علاقه مندان می توانند هفت كوچه را هر روز ساعت 9:00 به تهیه كنندگی سیدهادی موسوی نژاد از گروه جامعه رادیو فرهنگ روی موج اف ام ردیف 106مگاهرتز و موج ای ام ردیف585 كیلوهرتز بشنوند.

دسترسی سریع
هفت كوچه