«بررسی وضعیت بازار كاغذ در كشور»

روغنی، رییس سندیكای كاغذ، در این برنامه كاغذ را به دو بخش دسته بندی كرد و گفت: كاغذ به دو بخش «كاغذ بسته بندی» و «كاغذ تحریر» تقسیم میشود كه در بخش بسته بندی درپی زحمات وزارت صنعت، در 15 سال اخیر، نه تنها دیگر نیازمند واردات نیستیم بلكه قطب بزرگ در كشور و دارای جایگاه خوب در منطقه شده ایم و توان صادرات داریم.
وی افزود: متاسفانه در بخش «كاغذ تحریر» جایگاه خوبی نداریم و امروز یك مصرف كننده ایم كه نیاز به واردات گسترده داریم.
وی همچنین افزود: از 380 هزار تن كاغذ تحریر مورد نیاز كشورمان كه شامل كتاب های درسی و كمك آموزشی و چاپ و نشر كتب میشود، برای حدود 150 هزار تن كاغذ تحریر ظرفیت سازی شده است ؛ یعنی حداقل باید سالانه حداقل 230 هزار تن واردات داشته باشیم.
وی همچنین «وابستگی نفتی» و «تحریم‌ها» را موجب رشد صنعت دانست و گفت: از آنجا كه ما همیشه اصالت را به «واردات» داده ایم و همواره پولهای ارزان قیمت نفت را دراختیار واردكنندگان قرار داده ایم و هیچ موقع اصالت را به «تولید» نداده ایم و همیشه اصالت را به واردات داده ایم؛ مثلا چون انگیزه ای برای ایجاد واحدهای صنعتی در خصوص كاغذ تحریر وجود ندارد تمام قوانین مصوب داخل كشورمان به نفع واردات است؛ ازجمله مالیات بر ارزش افزوده 9درصدی؛ یعنی اگر كاغذی را وارد كنیم این 9درصد را پرداخت نمیكنیم و اگر بخواهیم آن را تولید كنیم باید این 9درصد را بپردازیم و این یعنی «ضعف قانون گزاری».
وی تاكید كرد: رسیدن به شرایط خودكفایی در حوزه كاغذ، نیازمند آن است كه بسترهای قانونی و زیرساخت‌های قانونی اش را فراهم كنیم و زمینه و فرصت شغلی لازم را بررسی و فراهم كنیم.
وی همچنین با اشاره به غلبه واردات بر تولید در كشورمان بدلیل وجود درآمدهای ارزیِ بالایِ ناشی از فروش نفت، گفت: در حوزه كاغذ هم علیرقم ظرفیت سازی ها برای تولید كاغذ تحریر در كشور، اما دستهای واردكننده بسیار قوی و پرارتباطی وجوددارد كه مانع رشد در این حوزه میشود، به همین دلیل در دولت قبل میلیونها ارز 4200 تومانی را به واردكنندگان میدانند اما به تولیدكنندگان حتی یك تومان نمیدادند كه در كشور تولید كنند.
وی افزود: این ارز 4200 تومانی كه به كاغذ داده شد به نام كشور و به كام رانت خواران شد؛ یعنی كشور با ارز 4200 تومانی كاغذ وارد كرد و این كاغذها از عراق و افغانستان سردرآورد؛ یعنی به هیچ وجه در كشور مورد مصرف قرار نگرفت؛ یعنی حتما دستهای توانایی پشت واردات كاغذ وجود دارد كه هنوز هم فرصت و عرصه را در مقابل صنعت میبندد كه صنعت موفق به انجام تولید نمی‌شود؛ یعنی رشد صنعت در كشور نه بدلیل «حمایت‌ها»، بلكه بدلیل امر ناخواسته ای بنام «تحریم‌ها»ست، كه باعث شده است درپی فروش كمتر ، ارز در اختیار كشور نیست، چون واردات گران درمیآید به تولیدكنندگان مراجعه میكنند.
قشقایی، سرپرست گروه سلولوزی وزارت سمت، هم در این برنامه با تاكید بر توان تولید كاغذ چاپ و تحریر در كشور گفت: شركت «توكاكاغذ مازندران»با ظرفیت 94هزار تن، «مجتمع كاغذ تبریز» كه 19هزار تن خمیر كاغذ تولید میكند و «صنایع كاغذ پارس» با 30هزار تن ظرفیت ، در مجموع نمونه هایی از ظرفیتهای حوزه كاغذ چاپ و تحریر كشورند كه نشان می‌دهد ما توان تامینِ بخشی از نیاز كشور به كاغذ چاپ و تحریر و روزنامه را از محل داخل داریم، اما مواردی چون ناتوانی تولیدكننده در فروش، مالیات بر ارزش افزوده، و عدم حمایت‌های تعرفه ای، تولید كننده را به سمت تولیدكاغذهای دیگر مثل «كاغذ بسته بندی»، كه پرمصرف هستند هدایت میكند.
وی همچنین با اشاره به موفقیت ایران در تولید «كاغذهای بسته بندی» در سال‌های اخیر گفت: ایران در سال‌های اخیر در تولید كاغذهای بسته بندی رشد چشمگیری داشته است؛ بطوریكه در سال 92 واردكننده كاغذ بسته بندی بودیم و درحال حاضر صادركننده ایم و با حمایت‌های درست تعرفه ای و اصلاح مواردی مثل قانون ارزش افزوده می‌توانیم این رشد و موفقیت را به تولید كاغذهای تحریر هم تسری دهیم.
وی همچنین ایجاد «سامانه جامع تجارت» را از راهكارهای وزارت سمت برای ایجاد شفافیت در بخش واردات كاغذ عنوان كرد و گفت: واردكنندگان و فروشندگان كاغذ موظفند تا 40درصد از فاكتورهایشان را در «سامانه جامع تجارت» ثبت كنند تا شفافیت این بخش از بازار و صنعت را بالا ببریم.
وی همچنین درخصوص بهره گیری از كاغذ چاپ و تحریر باگاس در كشور گفت: بجز شركت «صنایع كاغذ پارس»كه در خوزستان فعال است، ما دو طرح «صنایع خمیر و كاغذ شوشتر» با ظرفیت 35هزار تن، و «كاغذ سبز خوزستان» با ظرفیت 240هزار تن را داریم كه هر دوی اینها كاغذ چاپ و تحریر را از باگاس تولید خواهند كرد و در سال‌های آینده با بهره برداری از این دو، نیازمان را به كاغذ چاپ و تحریر پوشش میدهند.
وی همچنین «معافیت واردات كاغذ از قانون ارزش افزوده»، و در مقابل تخصیص مالیات بر ارزش افزوده برای تولیدات حوزه كتاب و كاغذ را تبعیضی آشكار و موثر و مخرب در مسیر تولید دانست.
وی همچنین از تشكیل یك «كارگروه تخصصی كاغذ» در وزارتخانه و معاونت امور صنایع خبرداد و گفت: در این كارگروه كه با حضور نمایندگان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و آموزش و پرورش تشكیل میشود، درپی آنیم تا بتوانیم تا دو سال آینده بخشی از كاغذ حوزه چاپ و نشر و كتب درسی را با همكاری این دو سازمان پوشش دهیم.