همایش ملی نكوداشت عطاملك جوینی

علیرضا حبیبی مدیر شبكه رادیویی فرهنگ در نكوداشت عطالملك جوینی بیان داشت : معرفی بزرگان و مفاخر فرهنگی كشور نه یك برنامه مقطعی بلكه باید یك هسته فرهنگی و برنامه ای مستمر باشد

همایش ملی نكوداشت عطاملك جوینی روز جمعه 10 دی ماه با حضور پژوهشگران، دانشگاهیان و مشاركت رادیو فرهنگ در زادگاهش شهرستان جوین خراسان رضوی برگزار شد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی:
نام عطاملك جوینی بر پهنه سخن پارسی و پیشانی ادب و فرهنگ جهان می‌درخشد
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی روز جمعه در پیامی به همایش ملی نكوداشت عطاملك جوینی كه در شهرستان جوین برگزار شد، گفت: علاءالدین عطاملك بن بهاءالدین محمد جوینی صاحب كتاب گرانسنگ تاریخ جهانگشای جوینی، دیوانسالار و تاریخ نگار نامی قرن هفتم هجری است كه نامش بر پهنه سخن پارسی و پیشانی ادب و فرهنگ جهان و در آسمان سبزوار و جوین به سان ستاره‌ای تابناك می‌درخشد.

محمد مهدی اسماعیلی در این پیام افزود: خاندان جوینی هم از نظر دانش پرروی و ادب دوستی و از هم حیث بزرگ منشی و كرامت ذات شهره این مرز و بوم‌اند. آنان در دوران مغول منشا خدماتی ارزنده به فرهنگ و تمدن اسلامی ایرانی شدند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از پیام خود اظهار كرد: تاریخ جهانگشا با وجود سبك فنی و مصنوع خود، حاوی توصیفات بسیار شاعرانه و دقیقی است كه در كنار عوامل اصل ادبی ساز و ایمازهای شاعرانه آن از عوامل حقیقی گرایش نثرهای فنی به سوی شعر است و این كتاب اصلی‌ترین ماخذ تاریخی برای بیان وقایع حمله صحرانوردان تاتار به ایران و گزارش غارت و فتنه گری آن‌ها می‌باشد.

اسماعیلی گفته است: جوینی با كلام نافذ خویش تصاویری ناب و جزئی نگرانه از سه دوره تاریخی مغول، خوارزمشاهیان و اسماعیلیان ارائه می كند و او ضمن نقل تاریخ پرده از چهره مغولان برداشته و به شیوه‌های گوناگون مغول ستیزی خود را نشان می‌دهد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از پیام خود آورده: كتاب او گزارشی زیركانه از حوادث ناگواری است كه ایلغار مغول بر مرز و بوم ایران به وجود آورده و امنیت، دانش و دین و فرهنگ ایرانیان را مورد دست درازی قرار داد او در تاریخ خود اقرار می‌كند هر چه در جزوه‌اش مرقوم است حدیث كندن، سوختن، كشتن و بردن یغماگران تاتار است.

وی در ادامه پیام خود به نكوداشت عطاملك جوینی گفته است: عطاملك تحت فرمان و خدمت مغولان از خامه، خون می‌چكامد و توسط قلم به نبرد شمشیر می رود و به تیغ زبان و نیزه قلم به جنگ ایشان می‌تازد.

اسماعیلی گفته است: عطاملك بار دیگر این گزاره را به اثبات می‌رساند كه هیچ قوم و ملتی به میزانی كه ایرانیان به اسلام و فرهنگ اسلامی یاری رساندند كمك نكرد و نیمی از رونق و بالندگی فرهنگ و تمدن اسلامی مرهون ایرانیان است.

در ادامه پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آمده است: اما آنچه امروز بر عهده دانش پژوهان و ادب دوستان قرار دارد بازشناسی متونی چون تاریخ جهانگشاست چون شناخت ومعرفی شخصیت‌های تاثیرگذاری نظیر عطاملك جوینی معرفت عمومی را تقویت می‌كند و چراغی فراروی جویندگان دانش و معرفت است در این میان آنچه ضرورت دارد بارنشناسی و روش برخورد این شخصیت‌ها با بحران‌هایی نظیر حمله بیگانگان و شیوه حراست آن‌ها از منابع دینی و فرهنگی است.

وی اظهار كرده است: مطالعه كتاب جهانگشای جوینی می‌تواند یاری گر نظام مدیریتی كشورها از جهت دیپلماسی سیاسی، اجتماعی و فرهنگی باشد تا ضمن عبرت آمیزی دریابند مهمترین عوامل وقوع حوادث در گذشته چه بوده است بنابراین نكوداشت این دانشمند بزرگ قدرت ارزنده‌ای است تا از نگرش و دانش او كه نیاز دنیای امروز است بهره جوییم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان گفته است: وظیفه خود می‌دانم كه از تلاش های ستودنی دست اندركاران همایش نكوداشت عطاملك جوینی و مفاخر جوین صمیمانه قدردانی نمایم و مراتب سپاس خود را از همه بزرگوارانی كه با شركت در این نشست وزین علمی و ادبی به معرفی هر چه بهتر ابعاد شخصیتی و علمی این دانشمند و ادیب بزرگ و دیگر مفاخر جوین كمك شایسته‌ای نمودند ابراز نمایم.

نكوداشت مفاخر فرهنگی معرفی گنج های فرهنگی پنهان جامعه است

دكتر علیرضا حبیبی نیز در است مراسم جوین را سرزمینی دارای گنج فرهنگ برشمرد و گفت : آنگونه كه رودكی سمرقندس گفته گنجی بالاتر از فرهنگ نیست و در این سرزمین نیز گنج فرهنگ نهفته است .
وی ضمن قدردانی از تلاش های جناب محبی نماینده مجلس شورای اسلامی برای برگزاری این مراسم گفت : یكی از رسالت های رادیو فرهنگ حمایت از چنین رویدادهایی است كه به معرفی مفاخر و بزرگان فرهنگی این سرزمین اختصاصی دارد و در جلسات پنج ماهه ای كه داشتیم بلاخره این نكوداشت در جوین برگزار شد كه امیدوارم حركتی مستمر باشد .
مدیر رادیو فرهنگ اظهار امیدواری كرد اینگونه نكوداشت ها به هسته ای فرهنگی در جامعه بدل شود و تصریح كرد: معرفی و بزرگداشت بزرگان و مفاخر فرهنگ و ادب عطاملك جوینی باعث شناساندن این افراد به مردم و شناختن اماكن تاریخی و مشاهیر كشور می شود.

فرماندار جوین در این همایش گفت: این شهرستان زادگاه مفاخر و مشاهیر فراوانی است كه یكی از مشهورترین آنها عطاملك جوینی است كه با پشتكار و نفوذ فرهنگی خود در دربار ایلخانی خدمات فراوان به اسلام و ایران ارائه كرد.

حسین جمشیدی افزود: عطاملك جوینی از سیاست ورزان و تاریخ نگاران چیره دست قرن هفتم هجری است كه علاوه بر تالیف تاریخ جهانگشا، سالها حاكم و فرمانروای بغداد بود و خدمات درخشان در عمران و آبادی این سرزمین انجام داد.

وی ادامه داد: همایش بزرگداشت عطاملك جوینی علاوه بر معرفی بیشتر این مورخ نامدار به نسل جوان منجر به شناختن اماكن تاریخی و مشاهیر خطه جوین می شود.
محبی :نقش موثری در اعتلای فرهنگ اسلامی ایرانی ایفا كرده است

نماینده مردم سبزوار در مجلس شورای اسلامی نیز گفت: عطاملك جوینی تاریخ نگار و ادیب پرآوازه خطه جوین است كه نقش موثری در اعتلای فرهنگ اسلامی ایرانی در دوره حكومت ایلخانی داشت.

بهروز محبی افزود: منطقه جوین زادگاه مشاهیر و مفاخر معروف همچون خاندان جوینی، سعدالدین حمویه جوینی، خواجه نجم الدین كبری و معین الدین جوینی است كه در تاریخ علم و ادب می درخشند.

وی ادامه داد: نسل امروز باید بدانند كه پشت آنها كوههای بزرگ برافراشته شده و این نسل به این كوههای بزرگ تكیه زده‌اند لذا معرفی و همایش نكوداشت این بزرگان پیوند نسل جوان را با فرهنگ ایرانی و اسلامی بیشتر می كند.

محبی نماینده مردم سبزوار در مجلس شورای اسلامی نیز در این مراسم گفت: عطاملك جوینی تاریخ نگار و ادیب پرآوازه خطه جوین است كه نقش موثری در اعتلای فرهنگ اسلامی ایرانی در دوره حكومت ایلخانی داشت.

بهروز محبی افزود: منطقه جوین زادگاه مشاهیر و مفاخر معروف همچون خاندان جوینی، سعدالدین حمویه جوینی، خواجه نجم الدین كبری و معین الدین جوینی است كه در تاریخ علم و ادب می‌درخشند.

عطاملك جوینی یكی از قدیمی‌ترین و مشهورترین خانواده‌های نجیب ایران بودند كه اجداد آن‌ها در دولت سلجوقیان، خوارزمشاهیان و مغول خدمات مهم و مشاغل بزرگ داشته‌اند.

نام اصلی وی علاءالدین است اصل و نسب این خانواده به فضل بن ربیع معروف، پرده دار خلفای بنی عباس می‌رسد. نام پدرش بها الدین محمدبن محمد بود و عطاملك جوینی در سال 623 هجری قمری در یكی از روستاهای جوین متولد شد كه قبل از رسیدن به 20 سالگی به كار نوشتن و كارهای دولتی مشغول بود و از منشیان امیر ارغون به شمار می‌آمد و نزدیك 10 سال از عمر خود را در خدمت وی گذرانید.

در سفری به مغولستان عطاملك بابیسود، پسر جغتای، ملاقات كرد درا ین سفرها كتاب باارزش تاریخ جهانگشای خویش را به نگارش درآورد تاریخ جهانگشای وی از راه شنیده‌ها ودیده ها نگاشته شده است كتاب مزبور در سال 658 هجری قمری به پایان رسیده است.

عطاملك از دبیران نزدیك هولاكو بود و روز به روز به جایگاه رفیع تری دست می‌یافت وی در واقعه قلع و قمع اسماعیلیه به همراه هولاكو بوده است زمانی كه هولاكو قلعه میمون دز یكی از محكم ترین قلعه‌های الموت و مسكن پادشاهان اسماعیلیه را محاصره كرد عطاملك به دستور هولاكو صلح نامه‌ای نوشت و شخصا وارد قلعه شد و با آخرین پادشاه اسماعیلیه (ركن الدین خوارزمشاه) ملاقات كرد.

عطاملك جهت جلوگیری از نابودی كتابخانه عظیم الموت نزد هولاكو پادرمیانی كرد و ماموریت یافت كتابخانه ‌ی را كه طی 170 سال یعنی از زمان حسن صباح فراهم شده بود مطالعه كند وآن چه لایق پادشاه است جدا كند وی وسایل نجوم رصدخانه و برخی كتاب‌های نفیس را جداكرد.

حكومت بغداد تا سال 663 هجری قمری به او واگذار شد هولاكو فوت كرد. پسرش ابقا وزارت را به برادر عطاملك كه شمس الدین محمد كه شاعر هم عصر سعدی بود،سپرد.

عطاملك در تمام مدت حكومت زحمات وافری برای آبادانی شهرها و آسایش مردم كشید در زمان حكومت وی با نهری كه از فرات جداكرد، حدود 150 روستا در اطراف این رود تاسیس كرد. زمین‌های بی آب و علف به مزارع سرسبز تبدیل گشت.

عطاملك دشمنان زیادی داشته از جمله مجدالملك یزدی كه عطاملك را به سرقت و مال اندوزی متهم كرده بود، در این مورد عطاملك بسیار شكنجه شده است ولی سرانجام از زندان آزاد شده و مجدالملك مقصر شناخته شد. وفات علاالدین عطاملك جوینی در تاریخ چهارم ذیحجه سال 681 هجری قمری اتفاق افتاده و پیكر او را به تبریز آوردند و در مقبره مشهور چرنداب دفن نمودند.

همایش عطاملك جوینی شامل جوین كردی و بازدید از بناهای تاریخی شهرستان و برگزاری همایش در تالار پارسه بود كه مستقیم از رادیو فرهنگ پخش شد .