كتاب «تاریخ ایران آكسفورد» زیرنظر تورج دریایی با ترجمه خشایار بهاری و محمدرضا جعفری توسط نشر نو منتشر و راهی بازار نشر شد.
كتاب «تاریخ ایران آكسفورد» زیرنظر تورج دریایی به‌تازگی با ترجمه خشایار بهاری و محمدرضا جعفری توسط نشر نو منتشر و راهی بازار نشر شده است. این‌كتاب یكی از عناوین مجموعه «كتابخانه تاریخ ایران» است كه این‌ناشر چاپ می‌كند و نسخه اصلی‌اش سال 2011 توسط انتشارات آكسفورد در نیویورك چاپ شده است.
تورج دریایی كه این‌كتاب زیرنظر او منتشر شده، می‌گوید علت تهیه آن، این است كه در بیشتر كتاب‌هایی كه از نویسندگان مختلف گردآوری شده یا توسط یك‌نفر نوشته شده‌اند، بر یكی از دوره‌های تاریخی ایران بیش از ادوار دیگر تاكید شده و یا كل تاریخ كشور به‌یك اندازه پوشش داده نشده است. بنابراین نیاز به كتابی احساس شد كه تاریخ كل فلات ایران و كسانی را كه در آن زندگی كرده و درگذشته‌اند و همچنین فرهنگی كه آفریده‌اند، تشریح شود.
نویسنده این‌كتاب، متخصصان و تاریخ‌پژوهان ایرانی در كشورهای مختلف بوده‌اند و تهیه كتاب 4 سال زمان برده است كه از میان مولفان، علیرضا شاپور شهبازی درگذشته است. نویسندگان و تاریخ‌پژوهانی كه در این‌پروژه زیر نظر تورج دریایی، مطالب كتاب پیش‌رو را نوشته‌اند، به این‌ترتیب‌اند: كامران آقایی، منصوره اتحادیه، علی انوشهر، كاترین بابایان، مازیار بهروز، دانیل تامس پاتس، ادوارد دابُروا، تورج دریایی، پروتس اوكتور شروو، علیرضا شاپور شهبازی، كامیار عبدی، جورج لِین، مایكل گرگوری مارونی، افشین متین‌عسگری، اوانگلوس ونتیس و نگین یاوری.
دو مترجم كتاب، آن را به ایرج افشار و افرادی مثل او تقدیم كرده‌اند كه عمر خود را صرف پژوهش درباره رویدادهایی كردند كه در جهان ایرانی گذشت.
«تاریخ ایران آكسفورد» 16 فصل دارد كه عناوین‌شان به‌ترتیب عبارت است از: «فلات ایران از دوره پارینه‌سنگی تا برآمدن شاهنشاهی هخامنشی» (كامیار عبدی)، «ایلامی‌ها» (دانیل ت. پاتس)، «جامعه اوستایی» (پروتس اوكتور شروو)، «شاهنشاهی پارسی هخامنشی (550 تا 330 پ.م)» (علیرضا شاپور شهبازی)، «ایران در زمان اسكندر و سلوكی‌ها» (اوانگلوس ونتیس)، «شاهنشاهی اشكانی» (ادوارد دابروا)، «شاهنشاهی ساسانی (224 تا 651م)، «ایران در آغاز دوره اسلامی» (مایكل گرگوری مارونی)، «ایران سده‌های میانه» (نگین یاوری)، «مغول‌ها در ایران» (جرج ا.لِین)، «تیموریان و تركمانان: گذار و شكوفایی در قرن پانزدهم م./نهم ق» (علی انوشهر)، «صفویان در تاریخ ایران (1501 تا 1722م./905 تا 1135ق)» (كاترین بابایان)، «میان‌پرده افغانی و سلسله‌های افشار و زند (1722 تا 1795م./ 1134 تا 1209 ق)» (كامران اسكات آقایی)، «ایران قاجاری (1795 تا 1921م./ 1209 تا 1340 ق)» (منصوره اتحادیه نظام‌مافی)، «عصر پهلوی: تجدد ایرانی در بستر جهانی» (افشین متین‌عسگری)، «ایران پس از انقلاب (1979 تا 2009 م./1357 تا 1388ش)» (مازیار بهروز).
پس از این‌فصول هم فهرست دودمان‌های شاهی ایران، پادشاهان و دوره حكومت آنان آمده است. پیش از فصول اصلی هم مقدمه‌ای به‌قلم تورج دریایی درج شده است.
در قسمتی از این‌كتاب می‌خوانیم:
نام زیادِ بن ابیه با احیای استفاده از چند سنت دیوانی و سلطنتی ساسانی پیوند خورده است كه از جمله آنها می‌توان به رواج رسم بار عام فرمانروا، تشكیل یگان محافظان او، استفاده از سبك مكاتبات ساسانیان به عربی در دیوان خود، و سامان‌دادن نهاد ثبت اسناد با مُهر به شیوه ساسانی اشاره كرد. گفته‌اند كه وی این تجارب دیوانی را در 666-665م./46-45ق و به‌ویژه برای منظم‌كردن وصول مالیات در شرق احیا كرد و حتی افراد آشنا به فارسی را در دستگاه مالیاتی خود به كار گرفت. یكی از خویشان خود به نام عبیدالله بن ابی‌بكره را برای تخریب آتشكده‌های زرتشتی، به مناطق مختلف فارس و سیستان فرستاد كه ضبط اموال و برانداختن یا كشتن روحانیون متولی آنها را در پی داشت. آتشكده كاریان در نزدیكی دارابجرد واقع در فارس تخریب شد، اما هیربد سیستان در آتشكده كركویه جان به در برد. در 670م./50 ق اعراب قبیله اَزد در روستای دیگری در قم اسكان داده شدند كه در حدود ده سال بعد گروه‌های دیگری به آنان پیوستند. اعراب همچنین در 665م./45ق در مرو مستقر شدند. زیاد در 671م./51ق حاكم دیگری را با سپاهی پنجاه هزار نفره از اعراب بصره و كوفه و خانواده‌های آنان به خراسان اعزام كرد. آنها بیشتر از قبایل تمیم و بكر بن وائل بودند كه به عنوان پادگانی دائمی در روستاهای واحه مرو مستقر شدند.
این‌كتاب با 568 صفحه، شمارگان هزار و 100 نسخه و قیمت 200 هزار تومان منتشر شده است.
منبع: مهر
