امام صادق ( ع ) مسائل فقهی و علمی و كلامی را كه پراكنده بود ، به صورت منظم درآورد ، و در هر رشته از علوم و فنون شاگردان زیادی تربیت فرمود كه باعث گسترش معارف اسلامی در جهان شد .
حضرت امام جعفر صادق علیه السلام رئیس مذهب جعفری ( شیعه ) در روز 17ربیع الاول سال 83 هجری چشم به جهان گشود . پس از رحلت امام چهارم مدت 19 سال نیز در خدمت پدر بزرگوارش امام محمد باقر ( ع ) زندگی كرد و با این ترتیب 31 سال از دوران عمر خود را در خدمت جد و پدر بزرگوار خود كه هر یك از آنان در زمان خویش حجت خدا بودند ، و از مبدأ فیض كسب نور می‌نمودند گذرانید . بهره‌مندی از محضر پدر و جد بزرگوارش موجب شد كه آن حضرت با استعداد ذاتی و شم علمی و ذكاوت بسیار ، به حد كمال علم و ادب رسید و در عصر خود بزرگترین قهرمان علم و دانش گردید .
پس از درگذشت پدر بزرگوارش 34 سال نیز دوره امامت او بود كه در این مدت "مكتب جعفری" را پایه‌ریزی فرمود و موجب بازسازی و زنده نگهداشتن شریعت محمدی ( ص ) گردید .
زندگی پر بار امام جعفر صادق ( ع ) مصادف بود با خلافت پنج نفر از بنی امیه ( هشام بن عبدالملك - ولید بن یزید - یزید بن ولید - ابراهیم بن ولید - مروان حمار ) كه هر یك به نحوی موجب تألم و تأثر و كدورت روح بلند امام معصوم ( ع ) را فراهم می‌كرده‌اند ، و دو نفر از خلفای عباسی ( سفاح و منصور ) نیز در زمان امام ( ع ) مسند خلافت را تصاحب كردند و نشان دادند كه در بیداد و ستم بر امویان پیشی گرفته‌اند ، چنانكه امام صادق ( ع ) در 10 سال آخر عمر شریفش در ناامنی و ناراحتی بیشتری بسر می‌برد .
عصر امام صادق ( ع ) یكی از طوفانی‌ترین ادوار تاریخ اسلام است كه از یك سواغتشاشها و انقلابهای پیاپی گروههای مختلف ، بویژه از طرف خونخواهان امام حسین ( ع ) رخ می‌داد ، كه انقلاب "ابو سلمه" در كوفه و "ابو مسلم" در خراسان و ایران از مهمترین آنها بوده است . و همین انقلاب سرانجام حكومت شوم بنی امیه را برانداخت و مردم را از یوغ ستم و بیدادشان رها ساخت . لیكن سرانجام بنی عباس با تردستی و توطئه ، بناحق از انقلاب بهره گرفته و حكومت و خلافت را تصاحب كردند . دوره انتقال حكومت هزار ماهه بنی امیه به بنی عباس طوفانی‌ترین و پر هرج و مرج ترین دورانی بود كه زندگی امام صادق ( ع ) را فراگرفته بود .
و از دیگر سو عصر آن حضرت ، عصر برخورد مكتبها و ایده‌ئولوژیها و عصر تضاد افكار فلسفی و كلامی مختلف بود ، كه از برخورد ملتهای اسلام با مردم كشورهای فتح شده و نیز روابط مراكز اسلامی با دنیای خارج ، به وجود آمده و در مسلمانان نیز شور و هیجانی برای فهمیدن و پژوهش پدید آورده بود
عصری كه كوچكترین كم كاری یا عدم بیداری و تحرك پاسدار راستین اسلام ، یعنی امام ( ع ) ، موجب نابودی دین و پوسیدگی تعلیمات حیات‌بخش اسلام ، هم از درون و هم از بیرون می‌شد .
اینجا بود كه امام ( ع ) دشواری فراوان در پیش و مسؤولیت عظیم بر دوش داشت . پیشوای ششم در گیر و دار چنین بحرانی می‌بایست از یك سو به فكر نجات افكار توده مسلمان از الحاد و بی‌دینی و كفر و نیز مانع انحراف اصول و معارف اسلامی از مسیر راستین باشد ، و از توجیهات غلط و وارونه دستورات دین به وسیله خلفای وقت جلوگیری كند .
اختلافات سیاسی بین امویان و عباسیان و تقسیم شدن اسلام به فرقه‌های مختلف‌و ظ‌هور عقاید مادی و نفوذ فلسفه یونان در كشورهای اسلامی ، موجب پیدایش یك نهضت علمی گردید . نهضتی كه پایه‌های آن بر حقایق مسلم استوار بود . چنین نهضتی لازم بود ، تا هم حقایق دینی را از میان خرافات و موهومات و احادیث جعلی بیرون كشد و هم در برابر زندیقها و مادیها با نیروی منطق و قدرت استدلال مقاومت كند و آرای سست آنها را محكوم سازد . گفتگوهای علمی و مناظ‌رات آن حضرت با افراد دهری و مادی مانند "ابن ابی العوجاء" و "ابو شاكر دیصانی" و حتی "ابن مقفع" معروف است .
امام صادق ( ع ) مسائل فقهی و علمی و كلامی را كه پراكنده بود ، به صورت منظم درآورد ، و در هر رشته از علوم و فنون شاگردان زیادی تربیت فرمود كه باعث گسترش معارف اسلامی در جهان شد. دانش‌گستری امام ( ع ) در رشته‌های مختلف فقه ، فلسفه و كلام ، علوم طبیعی و ... آغاز شد . فقه جعفری همان فقه محمدی یا دستورهای دینی است كه از سوی خدا به پیغمبر بزرگوارش از طریق قرآن و وحی رسیده است . شاگردان آن حضرت هم بیش از چهار هزار بوده‌اند ، یكی از آنها "جابر بن حیان" است . جابر از مردم خراسان بود.
حضرت صادق ( ع ) بر اثر توطئه‌های منصور عباسی در سال 148 هجری مسموم و در قبرستان بقیع در مدینه مدفون شد . عمر شریفش در این هنگام 65 سال بود .
منبع : زندگی امام صادق ( علیه السلام) در منتهی الامال شیخ عباس قمی
