سومین چاپ كتاب «اربعین شیخ بهایی» به ترجمه سیدمحمدرضا غیاثی كرمانی توسط موسسه بوستان كتاب منتشر شد. شیخ در شرح حدیث پانزدهم این كتاب به بیان عقاید سیاسی خود پرداخته است.
موسسه بوستان كتاب قم سومین چاپ كتاب «اربعین شیخ بهایی» به ترجمه سیدمحمدرضا غیاثی كرمانی را با شمارگان 200 نسخه، 534 صفحه و بهای 90 هزار تومان منتشر كرد.
چاپ نخست این كتاب به سال 92 با شمارگان 700 نسخه و بهای 17 هزار تومان منتشر شده بود و همچنین چاپ دوم آن نیز سال گذشته (1399) با شمارگان 100 نسخه و بهای 80 هزار تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
اما این كتاب نیز در سنت اربعین نویسی در تاریخ تفكر اسلامی است كه ریشه آن به حدیثی از پیامبر مكرم اسلام (ص) بازمی‌گردد. حضرت رسول (ص) فرموده‌اند: «مَنْ حَفِظَ من اُمّتی اربعینَ حدیثاً ممّا یحْتاجُونَ الیه فی اَمرِ دینهم، بَعَثَهُ اللّهُ عزّوجلّ یومَ القیامةِ فَقیهاً عالماً؛ هركس از امت من چهل حدیثِ موردِ نیاز در دین را حفظ كند، خداوند روز قیامت او را فقیه و دانشمند مبعوث می‌كند.»
با توجه به این حدیث نبوی و احادیث مشابه محدّثان و دانشمندان اسلامی به تدوین كتاب‌ها و رساله‌های بسیاری پرداختند كه مشتمل بر چهل حدیث در موضوعات مختلفی بودند. در عنوان این كتاب‌ها معمولا عبارت «چهل حدیث» یا «اربعین» در آن درج شده است.
شیخ بهایی در این كتاب به شرح و توضیح 40 حدیث در موضوعات مختلف دینی به انتخاب و سلیقه خودش پرداخته است. غیاثی كرمانی ترجمه سلیس و روانی از كتاب ارائه داده و مقدمه مبسوطی نیز بر آن نگاشته و ضمن اینكه در هر قسمتی كه ضرورت داشته مطلب را با پانویس‌هایی برای مخاطب روشن‌تر كرده است.
به بیان مترجم در مقدمه كتاب از آنجا كه دایره مخاطبان این كتاب گسترده است و غیرحوزویان را نیز دربر می‌گیرد، مطالب غیرضروری و كاملا تخصصی تا جایی كه به اصل مطلب ضربه نزند، حذف شده‌اند.
حدیث اول درباره ثواب حفظ كردن چهل حدیث است. حدیث دوم درباره صفات اولیاءالله است. حدیث سوم به اهمیت نماز اول وقت می‌پردازد. مطلب چهارم شرح و بررسی «وضوی پیامبر (ص)»، است. حدیث پنجم درباره «وضوی امیرالمومنین(ع)»، حدیث ششم درباره «كیفیت تیمم»، حدیث هفتم درباره «نماز حماد بن عیسی»، حدیث هشتم درباره «زكات مال و بدن»، حدیث نهم درباره «خطبه پیامبر در فضیلت ماه مبارك رمضان» و حدیث دهم «درباره حج» است.
«جهاد با نفس» حدیث یازدهم، «امر به معروف و نهی از منكر» حدیث دوازدهم، «اعتدال در طلب، رزق و روزی» حدیث سیزدهم و حدیث چهارم درباب «نامه امام علی به شریح قاضی» است.
حدیث پانزدهم درباره «توبه كارگزار بنی امیه و ادای حق الناس» است. شیه بهایی در شرح این حدیث به تفصیل دیدگاه‌های سیاسی خود را به صورتی شفاف بیان كرده است. ازاین‌رو می‌توان دیدگاه و عقیده باطنی او در مورد رفتار با حاكم جور، و نیز علل و عوامل همكاری عالمان با شاهان صفوی را به دست آورد، همچنین وی در این اثر به بحث درباره امر به معروف و نهی از منكر، شرایط و مراحل آن پرداخته است.
احادیث شانزدهم تا سی‌ام كتاب نیز به ترتیب از این قرار است: «دعای ادای قرض»، «عصمت انبیا»، «ویژگی‌های همنشین»، «پیامبر اكرم (ص) در تورات»، «نكوهش برخی از رذایل اخلاقی»، «دلیل اختلاف احادیث»، «وصیتنامه حضرت علی(ع) هنگام شهادت»، «لزوم پرهیز از گناهان»، «در نكوهش بدزبانی و بی حیایی»، «آزادی بریره و احكام استخراج شده از آن»، «مصلحت الهی و نكوهش عجب و غرور»، «احكام نذر و قسم»، «آثار منفی مال و ثروت»، «نمونه‌ای از قضاوت‌های حضرت علی (ع)» و «شرح مناهی یعنی آنچه پیامبر از آن نهی فرموده است»
احادیث سی‌ویكم تا چهلم كتاب نیز از این قرار است: «تسامح در ادله سنن»، «دعای شیبه هذلی در رابطه با دنیا و آخرت»، «ثواب شاد كردن مومنان»، «بخشی از حقوق اجتماعی انسان‌ها»، «ارزش مومن و حدیث تردد و قرب نوافل»، «انواع طالبان علم و بقای حجت الهی»، «خشیت از خداوند و اخلاص در عمل»، «توبه و شرایط آن»، «تجسم مال و اولاد در هنگام مرگ» و «سرنوشت ارواح مومنان پس از مرگ».
كتاب اربعین از آن جهت مهم است كه در آن شیخ بهایی با هوشمندی در انتخاب احادیث برای شرح به نحوی از اندیشه سیاسی خود هم سخن گفته است ضمن اینكه در شرح برخی از اخادیث به كرامت ذاتی انسان هم اشاره كرده است. زبان ترجمه این كتاب نیز ساده و همه فهم است. غیاثی كرمانی در باقی آثار خود نیز به ارائه عقاید امامیه با زبانی ساده به طوری كه برای همه مخاطبان قابل استفاده باشد، اقدام كرده است.
از دیگر كتاب‌های غیاثی كرمانی می‌توان به این موارد اشاره كرد: «پاسدار حكیم»، «سیره اخلاقی امام مجتبی (ع)»، «پژوهش‌های قرآنی علامه شعرانی رحمه‌الله در تفاسیر مجمع‌البیان، روح‌الجنان و منهج الصادقین: سوره‌های سبا – ناس»، «احكام اصناف»، «صحیفه كاظمیه»، «فضیلت‌های اخلاقی»، «اعتراض آتشین: خطبه حضرت سجاد (ع)»، «اختران هدایت»، «راهنمای مبلغان و سخنوران»، «سیره و اخلاق پیامبر اعظم (ص)»، «لغتنامه قرآن كریم: نگاهی نو به نثر طوبی»، «آسان‌ترین راه برای سیر و سلوك و تهذیب نفس: اوصاف الاشراف مرحوم خواجه نصیرالدین طوسی»، «اختران هدایت یا درسهائی از ائمه معصومین (ع)» و «گزیده و ترجمه كتاب المراقبات: وظایف اهل ایمان در ماه معظم شعبان و ماه مبارك رمضان»
منبع: مهر
