«راهنمای تنظیم‌گری پخش رادیوتلویزیونی» منتشر شد

به نقل از روابط‌عمومی انتشارات سروش، كتاب «راهنمای تنظیم‌گری پخش رادیوتلویزیونی» نوشته ایو سولومون به‌تازگی با ترجمه دفتر مطالعات تنظیم‌گری ساترا توسط انتشارات سروش منتشر و روانه بازار نشر شده است.

این‌كتاب به‌دلیل پوشش و دربرگیرندگی جامع و تحلیل عمیق، مرجع مفیدی برای سیاست‌گذاران، تنظیم‌گران و دست‌اندركاران رسانه‌ای حوزه پخش رادیوتلویزیونی و نیز كسانی است كه در حیطۀ رسانه‌های پخش رادیوتلویزیونی به مطالعه می‌پردازند.

در پیش‌گفتار این كتاب به قلم سیدمحمدصادق امامیان رئیس ساترا آمده است:

ظهور و توسعه فناوری‌های دیجیتال و به‌واسطۀ آن رشد و شتاب روزافزون پدیدۀ هم‌گرایی، تغییرات شگرفی را درعرصۀ حكمرانی و سیاست‌گذاری رسانه‌ای پدید آورده كه نخستین پیامد آن ظهور بازیگران جدید در این عرصه است. بر همین مبنا اكثر دولت‌ها به‌منظور توسعۀ ابزارها و ظرفیت‌های حكمرانی و سیاست‌گذاری خود در جهت تحقق منافع عمومی، تلاش‌هایی كرده‌اند كه ماحصل آن رشد نهادهای تنظیمگر رسانه و ادبیات تنظیم‌گری رسانه است.

در جمهوری اسلامی ایران نیز سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی (ساترا) در پاسخ به نیاز كشور به توسعۀ ابزارهای نوین حكمرانی عرصۀ رسانه ذیل صلاحیت‌های صداوسیما تأسیس شد كه مأموریت آن تأمین منافع عمومی در سپهر رسانه‌های صوتی تصویری با استفاده از ابزارهای مختلف حقوقی، اقتصادی و اجتماعی است. از آنجاكه كشور در ابتدای این مسیر قرار دارد، بهره‌گیری از بینش‌های نظری و تجربی حوزۀ تنظیم‌گری رسانه در مسیر توسعۀ صنعت رسانه‌ای پویا و كارآمد، مؤثر خواهد بود. بر همین مبنا واحد مطالعات تنظیم‌گری ساترا در اقدام ارزشمندی به ترجمۀ یكی از كتب مبنایی در عرصۀ تنظیم‌گری پخش فراگیر دست‌ زده كه امید است رهنمون‌هایی مؤثر برای سیاست‌پژوهان، سیاست‌گذاران و متخصصان این حوزه ارائه دهد.

در پایان شایسته است از تلاش و زحمات گروه مترجمان كتاب به سرپرستی سركار خانم سیده سارا حسینی، جناب آقای محمدامین كاظم‌لو، سركار خانم پریا انصاری، سركار خانم زینب صادقی‌آذر، جناب آقای مسعود كریمی‌مقدم و ویراستاران جناب آقای سبحان افشار، سركار خانم فاطمه شیخ‌الاسلام و سركار خانم زهرا ورزگی سپاس و قدردانی لازم را به عمل آورم.

همچنین در دیباچه این كتاب به قلم الیزابت اسمیت دبیر كل انجمن پخش كشورهای مشترك‌المنافع آمده است:

ویراست نخست كتاب راهنمای تنظیم‌گری پخش رادیوتلویزیونی به‌قلم ایو سالومون، به‌صورت گسترده‌ای در كشورهای مشترك‌المنافع و دیگر كشورها مورداستفاده و بهره‌برداری قرار گرفت. این كتاب به زبان مولداوی (زبان ساكنان كشور رومانی) و گمان می‌كنم مغولی هم ترجمه شده است. آن طور كه من اطلاع دارم، تنظیم‌گران كشورهای آمریكای لاتین نیز استفادۀ زیادی از این كتاب كرده‌اند. در ژانویه، این كتاب در كارگاه تنظیم‌گری اتحادیۀ پخش رادیوتلویزیونی كشورهای مشترك‌المنافع در ناسائو در كشور باهاماس و ویراست جدید اثر، از فوریۀ 2009 در كارگاه تنظیم‌گری اتحادیۀ‌ پخش كشورهای مشترك‌المنافع در كشور تونگا و از كشورهای حوز‌ۀ كشورهای اقیانوس آرام، مورد استفاده قرار گرفته است. ویراست جدید دربردارندۀ اصلاحاتی در دو فصل آخر كتاب بوده و فصل نهم آن، به پخش رادیوتلویزیونی دیجیتال اختصاص پیدا كرده است. همچنین اصلاحات و تغییراتی در فصل مرتبط با هم‌گرایی انجام شده تا موضوع سواد رسانه‌ای در آن گنجانده شود. تا جایی كه می‌دانم، این ویراست تنها جلد موجود از كتاب راهنمای تنظیم‌گری پخش رادیوتلویزیونی است.

در مقدمه این كتاب به قلم عبدالوحیدخان، دستیار معاون بخش ارتباطات و اطلاعات سازمان یونسكو آمده است:

طیف قابل‌ملاحظه‌ای از مردم دنیا، به‌ویژه گروه‌های محروم، معتقدند پخش رادیوتلویزیونی همچنان دردسترس‌ترین و فراگیرترین شیوۀ‌ دسترسی به اطلاعات و ارتباطات است. پخش، موضوعی ضروری برای تضمین تكثر، هم‌بستگی اجتماعی و تقویت جامعۀ‌ مدنی است. این موضوع امكان اتخاذ تصمیم‌های آگاهانه و حیاتی را به افراد می‌دهد.

همكاری دیرینه و مؤثر میان یونسكو و اتحادیه پخش رادیوتلویزیونی كشورهای مشترك‌المنافع باعث شده از طریق افزایش ظرفیت، تقویت استانداردهای صوتی حرفه‌ای و ترویج بهترین روش‌ها برای تهیه و تدوین دستورالعمل‌های مرتبط، امكان ارتقای كیفیت پخش رادیوتلویزیونی در كشورهای مختلف جهان ایجاد شود. دست‌كم سه نوشتار توسط اتحادیه یادشده با حمایت یونسكو انتشار یافته است؛ كتاب دمكراسی‌های آگاهانه، پخش‌های رادیوتلویزیون پارلمانی به‌مثابۀ سرویس عمومی (2003)، دستورالعمل ادیتوریال اتحادیه پخش كشورهای مشترك‌المنافع (2004)، ویراست نخست كتاب راهنمای تنظیم‌گری رادیوتلویزیونی (2005) و همچنین ویراست دوم آن، وجود منابع ارزشمند برای افراد ذی‌نفع و صاحب نقش حرفه‌ای را نشان می‌دهد.

در شرایطی كه افراد زیادی معتقدند تنظیم‌گری رسانه‌های پخش رادیوتلویزیونی به‌دلیل وجود فناوری‌های دیجیتال، چه از سوی دولت و چه با نهاد مستقل دیگری، امكان‌پذیر و عملی نیست، كتاب برجسته راهنمای تنظیم‌گری بر پخش رادیوتلویزیونی منتشر می‌شود تا تداوم موضوعیت مسئلۀ یادشده را به بحث ‌گذارد.

كتاب حاضر در خلال چشم‌انداز به‌سرعت‌ درحال تغییرِ رسانه‌های پخش رادیوتلویزیونی، تعداد زیادی از «اقدامات متوازن‌كننده»ای را موردارزیابی قرار داده كه افراد صاحب نقش و ذی‌نفعان در بخش‌های دولتی و خصوصی باید در راستای ایجاد و حفظ سازوكار كارآمد و معتبر تنظیم‌گری پخش رادیوتلویزیونی آن‌ها را اتخاذ كنند. برای مثال، تعیین اینكه كدام‌یك از جنبه‌های پخش رادیوتلویزیونی می‌تواند درراستای صیانت از حقوق شهروندان مورد تنظیم‌گری قرار بگیرد، نیازمند اقدامی متوازن‌كننده است؛ هرچند این اقدام نباید زمینۀ‌ بازداشتن و ایجاد محدودیت در آزادی‌ها برای افراد یا گروه‌هایی را فراهم كند. در برخی مواقع، باید توازنی میان استقلال تنظیم‌گر و هدف دولت برای پیگیری اهداف سیاست یا خط‌مشی عمومی برقرار شود و به ایجاد توازن میان حقوق ذاتاً متعارضِ پخش‌كنندۀ رادیوتلویزیون، جامعه و افراد توجه شود.

یكی دیگر از تأثیرات مهم این كتاب، راه‌انداختن بحث در زمینۀ مسائل و موضوعات نوظهوری است كه امكان دارد سردرگمی‌هایی در نظام تنظیم‌گری به‌وجود آورند. این موضوعات شامل مسائل مرتبط با صلاحیت قضایی تلویزیون‌های كابلی و مخابرات، به‌عنوان حاملان برنامه‌های پخش رادیوتلویزیونی، مسائل مرتبط با مدیریت طیف، حقوق مالكیت فكری حوزۀ پخش و نقش و جایگاه دولت در گذار به‌سوی فناوری دیجیتالی است.

موضوع حائز اهمیت برای یونسكو، بحث اعطای مجوز به ایستگاه‌های رادیویی جوامع است. این سازمان همواره از تخصیص فركانس به رادیوهای جوامع و گروه‌هایی كه در خدمت تأمین نیازهای گروه‌های به‌حاشیه‌رانده‌شده هستند، حمایت می‌كند.

قانون مطرح‌شده در این كتاب، به‌دلیل جامعیت آن، مفیدترین و قابل‌انطباق‌ترین قانون در نظر سیاست‌گذاران و به‌ویژه قانون‌گذارانی است كه به‌دنبال تدوین چهارچوب و الگوی سازگاری برای تنظیم‌گری هستند. همچنین، در بخش مهم و عمده‌ای از كتاب، اطلاعاتی دربارۀ تجارب كشور از لحاظ مدل‌های تنظیم‌گری ارائه می‌شود.

كتاب راهنمای تنظیم‌گری پخش رادیوتلویزیونی به‌دلیل پوشش و دربرگیرندگی جامع و تحلیل عمیق، مرجع مفیدی برای سیاست‌گذاران، تنظیم‌گران و دست‌اندركاران رسانه‌ای حوزۀ پخش رادیوتلویزیونی و نیز كسانی است كه در حیطۀ رسانه‌های پخش رادیوتلویزیونی به مطالعه می‌پردازند.

این‌كتاب با 204 صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت 40 هزار تومان منتشر شده است.
منبع: مهر