روح الله جعفری از نگارش پژوهشی درباره تاریخچه و فعالیت های تماشاخانه سنگلج از آغاز فعالیت تا زمان حال خبر داد.
روح االله جعفری كارگردان، پژوهشگر و مدرس تئاتر درباره فعالیت جدیدش در زمینه پژوهش گفت: در 20 سال گذشته باتوجه به علاقه‌ای كه به تاریخ تئاتر معاصر ایران داشته و دارم، به‌صورت متمركز بر فعالیت‌ها، جریان‌ها، گروه‌ها، سالن‌ها و مراكز فرهنگی و نمایشی و ... كه نقشی تأثیرگذار در پیشبرد تئاتر ایران و معرفی آن به مخاطب در جامعه داشتند، مطالعه، تحقیق و پژوهش كردم و همه توان خود را به كار گرفتم تا در كسوت یك پژوهشگر، مجموعه این اطلاعات را كه بخش عمده آن به‌صورت پراكنده و شفاهی بوده و یا به بوته فراموشی سپرده شده، مكتوب كنم.
وی ادامه داد: به‌لحاظ زمانی، دایره پژوهش‌های انجام‌شده مربوط به سال‌های قبل از 1300 تا 1357 شمسی است و البته در برخی موارد تا زمان حال را هم در بر می‌گیرد. حاصل آنچه كه تا به حال، به رشته نگارش درآوردم، 20 هزار صفحه است. باید یادآور شوم در نگارش این مجموعه پژوهشی، حدالامكان اسناد مرتبط با هر واقعه‌ای نیز كه درباره آن كار شده و البته موجود بوده، جمع‌آوری شده است.
جعفری عنوان كرد: از این 20 هزار صفحه، حدود یك‌دهم آن در قالب كتابی دوجلدی تحت عنوان «گروه هنر ملی از آغاز تا پایان 1335 - 1357» به وسیله انتشارات افراز كه در بخش خصوصی فعالیت می‌كند، چاپ شد. مابقی این پژوهش‌ها هنوز چاپ نشده است چرا كه بخش دولتی علاقه‌ای به ثبت تاریخ، به‌خصوص آنچه كه مربوط به تاریخ هنر می‌شود، ندارد و فقط شعارهای دهان‌پركن می‌دهد و به دلایل مختلف، در این راه سنگ‌اندازی هم می‌كند. می‌ماند بخش خصوصی كه آن هم باتوجه به گرانی افسارگسیخته كاغذ و هر آنچه كه مربوط به چاپ كتاب می‌شود، فعلاً توان چاپ چنین پژوهش‌هایی را ندارد. بنابراین منتظر هستم تا راهكاری عقلانی برای انتشار این مجموعه كه بیش از یك‌دوم عمر خود را صرف كار بر آن كردم، پیدا كنم.
وی درباره ممیزی هایی كه به كتاب قبلی اش وارد شده بود، گفت: به یاد دارم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد، 671 مورد اصلاحیه برای آنكه كتاب «گروه هنر ملی از آغاز تا پایان 1335 - 1357» چاپ شود، به آن وارد كرد كه اگر آن را می‌پذیرفتم، شاكله كتاب از هم می‌پاشید. البته من زیر بار آن نرفتم چرا كه اعتقاد دارم برای ثبت تاریخ نمی‌توان آن را تحریف و یا گزینشی با آن برخورد كرد و یا آن را سانسور كرد لذا هزینه این نپذیرفتن را دادم و پای اعتقادم ایستادم. تا این كه شرایط كمی تغییر كرد و كتاب با حداقل‌ترین موارد ممیزی چاپ شد.
این كارگردان تئاتر ابراز كرد: در حال حاضر، متاسفانه سیاستی كه وزارت ارشاد در چاپ آثار مكتوب در پیش گرفته، شدیدتر از گذشته است و بسیار بر اهل قلم و ناشران سخت گرفته و می‌گیرد. البته در بر همین پاشنه نمی‌تواند باقی بماند، چرا كه اگر جلوی انتشار اندیشه و ثبت آن گرفته شود، تبعات جبران‌ناپذیری را رقم می‌زند كه در آن صورت باید گفت، بسیار زود دیر شده و خشك و تر با هم خواهند سوخت.
وی درباره تازه ترین فعالیت پژوهشی اش توضیح داد: من نیز از روز 3 اسفند سال پیش تا به حال كه انسان زیست جدیدی را به‌دلیل شیوع و گسترش كرونا در حال تجربه كردن است، فعالیت‌هایم همانند اكثر مردم كم شد و بیشتر در خانه حضور داشته و دارم. در این مدت، بسیار بر مردم سخت گذشته است و متأسفانه دولت هم به فكر مردم نبود و نیست. در این ایام كه تمرین برای اجرای نمایش نداشتم و حضور در دانشگاه نیز عملا به صفر رسیده و همچنین فعالیت‌های اجتماعی‌ام هم كم و كمتر شده، تصمیم گرفتم برای مدیریت و كنترل زمان، ساعت‌های مشخصی را برای انسجام بیشتر و قوام دادن به گوشه‌ای از پژوهش‌هایم، همچون پژوهش بر تاریخچه فعالیت‌ها و اجراها و مصاحبه با هنرمندان و دست‌اندركارانی كه در تالار 25 شهریور (سنگلج) از ابتدای تاسیس آن 1344 تا 1357 حضور داشته و در آن‌جا فعالیت كردند، در نظر بگیرم و بر آن متمركز شوم.
جعفری یادآور شد: البته دایره این پژوهش به سال 1358 ختم نمی‌شود، بلكه تا زمان حال را هم در بر می‌گیرد. پرداختن به این تالار نمایشی كه اولین سالن نمایشی دولتی در ایران، بعد از كودتای 28 مرداد 1332 است از جنبه‌های مختلف، حائز اهمیت است كه در این پژوهش به‌صورت مفصل به آن پرداخته‌ام. این پژوهش در قالب 2 كتاب، منتشر خواهد شد. كتاب اول متمركز بر بازه زمانی 1344 تا 1357 است و كتاب دوم مربوط به بازه زمانی 1358 تا زمان حال را در بر می‌گیرد.
كارگردان «ریچارد سوم اجرا نمی‌شود» متذكر شد: برای تكمیل كردن بخشی از این پژوهش باید به كتابخانه‌ها رجوع می‌كردم كه با وجود شرایط بحرانی این روزها عملاً این مهم به كندی به‌وقوع پیوست، چرا كه بنا به مصوبات و دستورالعمل‌هایی كه از سوی ستاد ملی كرونا صادر شده است، امكان حضور در كتابخانه‌ها نبود. بنابراین برای استفاده از منابع با مشكل روبرو بودم اما به هرحال، این مانع باعث نشد كه كار را به فرجام نرسانم.
وی در پایان صحبت هایش بیان كرد: برای من انجام یك پژوهش تا زمانی كه آن به شكل یك مقاله علمی‌پژوهشی و یا هر شكل دیگری از مقاله و یا یك كتاب در آید، هنوز تكمیل نشده و مفتوح است و باز روی آن كار می‌كنم. امیدوارم شرایط به‌گونه‌ای پیش برود كه بتوانم این اثر پژوهشی را كه اختصاصا مربوط به تاریخچه فعالیت‌ها و اجراها و مصاحبه با هنرمندان و دست‌اندركارانی است كه در تالار 25 شهریور (سنگلج)، حضور داشته و هنرآفرینی و كار كردند، به‌زیور چاپ آراسته و در اختیار علاقه‌مندان قرار بدهم.
روح‌الله جعفری قرار بود به‌همراه گروه تئاتر گیتی نمایش «هیولاخوانی» نوشته نغمه ثمینی را در فروردین و اردیبهشت امسال در تالار حافظ اجرا كند. او همچنین قرار بود نمایش دیگری را از ماتئی ویسنی‌یك در مهر امسال در تالار چهارسو مجموعه تئاتر شهر به صحنه آورد كه هر 2 نمایش به‌دلیل شیوع و گسترش كرونا به اجرا در نیامدند و زمان اجرای آنها موكول به عادی شدن شرایط شده است.
منبع: مهر
