كرونای گردشگر در حال سفر به كشورهای مختلف جهان از جمله گردش در شهرهای ایران است همین مسافر شوم، صنعت گردشگری ایران و جهان را فلج و مسافران را خانه نشین كرده است.
ویروس كرونا به جان گردشگری ایران و جهان افتاد. اگرچه تمام برنامه ریزی های جهانی در حوزه جذب گردشگر در سال 2020 توسط كشورها بهم ریخت اما تعدادی زیادی از این كشورها بیشتر از دیگران زیان كردند مانند چین كه ویروس كرونا از آنجا به تمام جهان سرایت كرد. كشورهای زیادی از جمله ایران در حال برنامه ریزی برای تعطیلات سال نوی چینی بودند و می‌خواستند از 150 میلیون گردشگر چینی كه همه ساله در جهان سفر می‌كنند، تعدادی را به سمت كشور خود جذب كنند، اما پشیمان شدند و الان حاضر نیستند حتی یك چینی به كشورشان بیاید از آن طرف هم كسی به گردش در شهرهای چین در این برهه زمانی نخواهد رفت.
ویروس كرونا در حال فتح همه كشورهاست و هر از گاهی خبر می‌رسد كه از جایی و كشوری سر درآورده است در ایران هم از شهر قم شروع كرد و بعد به شهرهای استان گیلان و تهران بیشترین سفر را داشته است این ویروس گردشگر حالا گردشگری جهان را با سفرهایش فلج كرده است. ونیز به شهر ارواح تبدیل شد، موزه‌های جهان بسته شدند پروازها خوابید و آلمان بزرگترین نمایشگاه گردشگری اش را كنسل كرد.
در ایران هم هتل‌های شهرهای مختلفی از جمله گیلان و مازندران و قم مسافر نمی‌پذیرند و هر كسی كه وارد شهرهای دیگر شود تحت معاینه‌های بیماریاب قرار می‌گیرد تا مشخص شود حامل ویروس هست یا نه. ایرانی‌ها كه تا همین چند روز پیش در حال برنامه ریزی برای انجام سفرهای نوروزی خود بودند حالا نمی‌دانند آیا می‌توانند در هفته آینده هم سفری داشته باشند یا نه چه برسد به ایام نوروزی كه دو هفته دیگر از راه می‌رسد.
به سفر نروید
آنها در همین روزها هم نمی‌توانند به راحتی سفری به شهر دیگر داشته باشند چون متولیان وزارت بهداشت در كشور مدام هشدار می‌دهند كه به سفر نروید حتی از ترددهای غیر ضروری نیز در داخل شهر پرهیز كنید. این اتفاق برای مردم شهرهای دیگر نیز افتاده است. برای سفر به كشورهای خارجی نیز باید تاییدیه سلامت در برخی از مرزهای كشور كه هنوز باز است، گرفته شود مانند سفر به آلمان. این برگه سلامت یكی از دلایلی است كه امكان دارد كشور مقصد حضور آن مسافر را بپذیرد هرچند تضمین كننده سفر به آن كشور نیست. البته اگر هواپیمایی برای انجام این سفرها بتواند ایرانی‌ها را به آن طرف مرزها ببرد. چون در حال حاضر بیشتر ایرلاین‌های خارجی سفرهای خود را از مبدا و مقصد ایران كنسل كرده اند.
همین كنسلی داستانی در پی داشت. هر كدام از خطوط هواپیمایی زمانی را برای لغو سفرهای خود به ایران و از ایران اعلام كردند و گفتند كه خسارت آن را به مسافران می‌پردازند. ولی مسافران ایرانی سفرهای نوروزی خود را هم لغو كرده اند ایامی كه هیچیك از ایرلاین‌ها هنوز برای عدم دریافت جریمه لغو پروازهایشان بیانیه‌ای نداده اند.
بخشنامه دردسرساز
از طرفی وزیر راه و شهرسازی و معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی از شركت‌های هواپیمایی و دفاتر مسافرتی خواستند تا اطلاع ثانوی جریمه ای برای كنسلی بلیت هواپیماها از مردم دریافت نكنند.
بخشنامه معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی با همین مضمون دردسرساز شد. در این بخش نامه آمده بود كه «با توجه به شرایط خاص روزهای اخیر، ضمن تاكید بر رعایت الزامات «دستورالعمل پیشگیری و كنترل شیوع ویروس كرونا در تأسیسات گردشگری» به شماره 78379/983400 مورخ 04/12/98 و به منظور رعایت حقوق متقابل مردم، فعالان و تأسیسات گردشگری در چارچوب بند یك ماده 13 تصویب‌نامه حقوق شهروندی، مفاد قرارداد گشت‌های داخلی و خروجی و ماده 12 شیوه‌نامه اجرایی ذخیره اتاق و ابطال آن در واحدهای اقامتی، چنانچه از تاریخ اول اسفندماه سال جاری تا اطلاع ثانوی، گردشگری درخواست انصراف از سفر كند، كلیه تأسیسات گردشگری و دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری بدون هیچ گونه جریمه‌ای نسبت به استرداد وجوه دریافتی از گردشگران اقدام می‌كنند».
این بخشنامه و مصاحبه وزیر راه واكنش دفاتر خدمات مسافرتی را در پی داشت. بسیاری از مدیران دفاتر مسافرتی اعلام كردند كه بخش نامه وزارت راه و گردشگری درباره لغو تورهای گردشگری این روزهاست ولی مردم سفرهای نوروزی را لغو می‌كنند بنابراین كارگزاران خارجی هزینه لغو تور را از ما می‌گیرند.
در این باره، سهند عقدایی فعال گردشگری به خبرنگار مهر گفت: متأسفانه در حال حاضر هتل‌های داخلی و ایرلاین‌ها زیر بار این بخش نامه‌ها نمی‌روند و بسیاری از آنها حق كنسلی را می‌خواهند مشكل دیگری كه داریم در حوزه تورهای خارجی است. ما در این تورها با كارگزاران خارجی و هتل‌های بین المللی رو به رو هستیم هزینه‌های پیش پرداخت از ماه‌ها قبل به این كارگزاران در كشورهای مقصد داده شده است. هیچیك از این كارگزاران از بخش نامه‌های معاون گردشگری ما كه پیروی نمی‌كنند. آنها می‌گویند می‌توانیم مهمان بپذیریم و در این زمینه مشكلی نیست. ما چطور می‌توانیم پیش پرداختی كه به آنها واریز شده را برگردانیم؟
این كارشناس طبیعت‌گردی بیان كرد: مسافر نزد ما می‌آید و می‌گوید كه معاون گردشگری و وزیر راه گفته كه همه پول‌های ناشی از كنسلی تورها باید به مردم برگشت داده شود آنها هم می‌خواهند توری كه برای نوروز خریداری شده را كنسل كنند. از طرفی به عنوان مثال برخی از ایرلاین‌ها گفته‌اند كه تا دهم مارچ پرواز را لغو كرده‌اند و شاید بعد از آن همچنان پرواز وجود داشته باشد. ایرلاین می‌گوید من می‌توانم برای این مدت هزینه كنسلی را دریافت نكنم نه برای زمان عید.
یك راهكار چینی برای جبران خسارت‌ها
البته تورگردان ها و فعالان گردشگری برای این موضوع راهكارهایی را نیز ارائه كردند و آن هم محفوظ ماندن اعتبار نزد آژانس دار و یا هتلدار بود. این پیشنهاد نیز از چین الگو گرفته شده بود. ماه گذشته همزمان با سال نوی چینی برنامه سفر 35 میلیون گردشگر چینی لغو شد كه بحران بزرگی برای گردشگری دنیا بود. دولت چین به كمك آژانس‌های مسافرتی آمد. بسیاری از كارگزاران خارجی نیز با آنها همكاری كرده و قبول كردند كه گردشگران چینی یك سال بتوانند فرصت داشته باشند كه از تور خریداری شده خود استفاده كنند. این اقدام توانست جلوی ضررهای زیاد را بگیرد. بنابراین می‌توان از آن هم در ایران الگو گرفت.
اگرچه بسیاری از مدیران آژانس‌های گردشگری از ایرلاین‌ها بابت عدم همكاری شكایت داشتند اما هتلداران نیز در این موارد همكاری نكردند. جمشید حمزه زاده، رئیس جامعه حرفه‌ای هتلداران كشور به خبرنگار مهر گفت: تا وقتی دولت اعلام شرایط ویژه نكند، هتل‌ها جریمه كنسلی را از مسافر می‌گیرند. اما پس از آنكه معاون گردشگری به نوعی شرایط ویژه را اعلام كرد هتلداران بازهم همراه نشده و این بار درك از وضعیت موجود را برداشت شخصی معاون گردشگری قلمداد كردند.
آژانس‌های مسافرتی هم كه به نوعی فروشنده خدمات ایرلاین‌ها و هتل‌ها به مردم هستند اعلام می‌كردند كه وقتی هتلدار و ایرلاین هزینه كنسلی ایامی مانند نوروز و یا روزهای مانده به عید را پس نمی‌دهد آیا ما باید از جیب خودمان این هزینه‌ها را بدهیم؟
بلاتكلیفی سفرهای نوروز
در واقع مدیران دفاتر مسافرتی این صحبتهای وزیر راه و معاون گردشگری را موجب اختلاف آژانسدار، هتلدار و شركت هواپیمایی با مردم قلمداد كرده و گفتند كه اگر حداقل اعلام می‌شد، تا چه زمانی همه سفرها لغو شود در آن صورت هر بخش می‌دانست كه آیا باید سفر نوروز را هم كنسل كند و هزینه را به مردم برگرداند یا نه.
از طرفی متولیان گردشگری و بهداشت كشور و حتی ستاد مدیریت ویروس كرونا مدام درباره لغو سفرها و حتی ترددها صحبت می‌كنند با این وجود اما هتل‌های استان گیلان با رشد فزاینده ورود گردشگر مواجه شدند و هتل‌های مازندران نیز اعلام كردند كه دیگر مسافر نمی‌پذیرند. این موضوع نشان می‌دهد هنوز خیلی از افراد این موضوع را جدی نگرفته اند و مشغول سفر هستند. همانطور كه برخی از افراد در فضاهای مجازی اقدام به تبلیغ تورهای گردشگری ویژه تعطیلات آخر هفته می‌كنند. زمانی كه وزیر بهداشت گفته بود هفته‌ای سخت خواهد بود.
با این وجود هنوز مشخص نیست آیا سفر ویروس كرونا در ایران تا عید نوروز ادامه داشته باشد یا نه.
