در میان سفرنامه ها گاهی اسامی مشابهی یافت می شود و دلیل آن مشترك بودن سفر یك زوج است. یكی از این نمونه ها سفرنامه خانم دوراند، همسر تیم دوراند، وزیر مختار انگلیس در ایران است .
نویسنده : مهرنوش محتشمی
كتاب "سفری پاییزی در ایران باختری" نوشته خانم E.R.Durand زوجه سر تیم دوراند وزیر مختار انگلیس بین سالهای 1894 تا 1900 میلادی در ایران است . این بانو كه به همراه همسرش به ایران سفر كرده بود ، مشاهدات خود را در سفرنامه ای تدوین كرده و نكته ی جالب اینكه یك سفر در یك بازه زمانی را می توان از دیدگاه دو نفر بررسی كرد. آقای دوراند پست وزیر مختاری را در هند در حدود 20 سال بر عهده داشت و در سال 1894 میلادی به ایران فرستاده شد تا همین پست را در ایران در اختیار گیرد. این ماموریت دوراند را می توان نشانه موقعیت حساس سیاسی انگلیس در ایران آن زمان تلقی كرد كه همزمان با فعالیتهای سیاسی دولت روسیه تزاری در كشور بود .
سفری كه خانم دوراند از آن با دقت تمام و چشمانی تیزبین سخن می گوید مربوط به قسمتی از فعالیتهای دیپلماسی و سیاسی دولت انگلیس در ایران جنوبی و باختری بوده است . نویسنده از نگارش این سفرنامه بیشتر قصد آن را داشته تا كسانی كه بعد از او به سوی ایران می آیند با خواندن خاطرات او ، اطلاعاتی نسبت به جاهای دیدنی ایران به دست آورند و بتوانند بین دیده های خود و نوشته های كتاب، مقایسه كنند. زیرا نویسنده توجه بسیاری به ثبت ارتفاع ، فشار هوا، نوع پوشش گیاهی و آثار باستانی و دیدنی كرده است و می توان گفت این سفرنامه بیشتر شبیه كاتالوگهایی ست كه هنگام ورود یك جهانگرد به خاك كشوری به او می دهند تا مكانهای دیدنی را بیشتر بشناسد و تصمیم بگیرد از كجا دیدن كند . البته با كمی كنكاش می توان مسائلی هر چند بسیار كم در مورد مسائل سیاسی ایران از لابلای این سفرنامه دید و اطلاعاتی هر چند اندك درباره ی گوشه ای از اوضاع اجتماعی دوران ناصری و اوایل سلطنت مظفرالدین شاه را بدست آورد.
این سفر در عصر روز دوشنبه 26 سپتامبر سال 1899 میلادی از تهران آغاز می شود و پس از عبور از شهرهای قم ، كاشان، منطقه بختیاری ، اهواز، شوشتر و دزفول قرار است در برگشت از شهرهای میان كوه لرستان ، خرم آباد، بروجرد، اراك و قم گذشته و دوباره به تهران برگردند .
نویسنده سفرنامه یعنی خانم دوراند چشمانی تیزبین دارد و از ظاهر همه چیز سعی می كند عمق آن را ببیند . او مدام به توصیف و تفسیرهای ظاهری مشاهداتش می پردازد و بسیار سعی می كند مانند یك روانشناس عمل كند و مدام از ویژگی های مرامی افرادی كه با آنها برخورد می كند صحبت می كند. این سفرنامه شامل 18 بخش است كه كاروان نویسنده در طی این 18 فصل در حدود 80 روز در راه بوده و مساحتی به طول 1200 مایل را می پیماید . در این سفرنامه نویسنده از مهمان نوازی ایرانی ها بسیار سخن می گوید و مردم ایران را بارها به سبب این ویژگی می ستاید .
از آنجایی كه این سفرنامه بر مبنای خاطرات شخصی ست و به عبارتی دیده ها و شنیده های خانم دوراند است ، نویسنده به منبع دیگری اشاره نكرده است و فقط گاهی اوقات به جهانگردان قبل از خود اشاره هایی دارد .
