روزگاری زبان فارسی در شبه قارۀ هند ، زبان رسمی بود و پارسی گویان هند بر ادبیات فارسی تأثیر فراوان گذاشته اند .
نویسنده : باقر خلیلی
امروزه برخی نویسندگان و وبلاگ نویسان گمان میكنند كه دهكدۀ جهانی به نابودی زبان فارسی خواهد انجامید و نمیخواهند بپذیرند كه فارسی تنها زبان نیست ، فرهنگ وتمدن و بخش اصلی هویت ایرانی است .
همچنین با ناآگاهی به زبان فارسی و به كوشندگان و زنده داران این زبان میتازند و آن را نازا، بی اثر و مرده می پندارند .
زبانهای دنیا را شش هزار دانسته اند . بعضی از این زبان ها بسیار همگون است .
بنابراین همه زبان ها را در بیست گروه بزرگ جای داده اند . یكی از مهم ترین گروه های زبانی « هند و ایرانی » است كه همۀ زبان های شبه قاره هند ، ایران و اروپا را دربرمی گیرد.
زبان فارسی را تمام مردم ایران ، افغانستان و بیشتر مردم تاجیكستان و ازبكستان می دانند . گروهی نیز در هند ، پاكستان ، سین كیانك ، قرقیزستان و منطقۀ اوراسیا و كشورهای عربی خلیج فارس زبان فارسی را می فهمند .
هندی ها ، پاكستانی ها و كردها با كمترین كوشش می توانند فارسی را بفهمند .
اكنون یك میلیارد انسان در شبه قاره و آسیای میانه شمارش اعداد فارسی را به آسانی می فهمند .
روزگاری ابن بطوطه در سفر به همۀ مناطق غیر عربی ، با زبان فارسی مشكل ارتباطش را حل می كرده است حتی در چین و بلغارستان و تركستان . درهمه زبان های دنیا كلماتی از فارسی وجود دارد و از این نظر با زبان یونانی همسنگ است .
فارسی برتركی، عربی و مغولی تاثیر فراوانی گذاشته و بسیاری از كلمات در این زبان ها ریشۀ فارسی دارد . كردی و لری باقی ماندۀ واژگان ماد و فارسی باستان است . از میان زبان ها و گویش های فلات ایران « پشتو » نیز نزدیك ترین خویشاوندی را با زبان اوستایی دارد.
زبان اوستایی به موازات و همزمان با سانسكریت كاربرد داشته است . این دو زبان ، مادر زبان های هند و اروپایی است . از به هم آمیخته شدن فارسی دری با فارسی اوستایی با واژگان عربی ، فارسی نوین شكل گرفته است .
گرچه بسیاری از مردم ایران همیشه به هر گونه زبانی كه در مملكت رواج داشته است « فارسی » گفته اند . در ایران گویش های متعددی وجود داشته كه بعضی گویش های ایران را می توان زبان نامید ، مانند آذری آرانی ، كردی ، پشتو و در گذشته ، دو زبان گسترده تر كه همزمان رونق داشته و به « فارسی دری » و « فارسی پهلوی » مشهور بوده است.
زبان فارسی از قدیم ترین زبان ها و از گروه زبان های هند و ایرانی ( آرین ) است كه زبانی پیوندی است . این گروه زبانی مجموعه ای از چندین زبان را در بر دارد كه بزرگ ترین جمعیت جهان به آن سخن می گویند و صدها واژه مشترك با زبان فارسی دارد .
ریشه بسیاری از كلمات اساسی زبان های اروپایی مانند : است - پدر- برادر – خواهر- مردن و ایست یكی است . از زبان فارسی امروزی ده ها كلمۀ بین المللی مانند بازار-كاروان – كیمیا – شیمی - الكل – دیتا – بانك – درویش - آبكری – بلبل – شال – شكر – جوان – یاسمین – اسفناج - شاه – زیراكس – زنا – لیمون - تایگر– كلید - كماندان – اُرد - استار – سیروس – داریوش - جاسمین - گاو – ناو – ناوی - توفان – مادر- پدر- خوب – بد – گاد - نام – گام گام – لنگ لنگ – لب - ابرو – تو – من – بدن و دختر به همه و یا بیشتر زبان های مهم دنیا راه پیدا كرده است .
البته زبان فارسی همان گونه كه واژگانی از زبان های همسایه اش گرفته ، واژگان زیادی نیز به آن ها داده است . تاثیر شگرف زبان فارسی بر زبان های شبه قاره هند به توضیح نیاز ندارد .
زبان فارسی زبان بین المللی عرفان است . چه بسیار عارفان ترك و عرب و هندی كتاب عرفانی خود را به فارسی نوشته اند . مكتب تصوف هند و ایرانی از ایران به آسیای غربی و حتی شمال آفریقا رفت و بیشتر كتاب ها و رساله هایش به نثر یا شعر فارسی نوشته شده و زبان تصوف در شبه قارۀ هند و حتی در میان تركان همواره فارسی بوده است.
در زبان های اروپایی و از جمله در انگلیسی امروز نیز كلماتی با ریشه فارسی وجود دارد. زبان تركی به ویژه تركی آذری هم وامواژه های فراوانی از فارسی دارد ، نقل می كنیم . والسلام