عموما اینگونه هستیم كه صفات ناپسند دیگران را می بینیم و به آن توجه می¬كنیم.حتی برخی از ما پا را از این هم فراتر می گذاریم و به دنبال این صفات در دیگران می گردیم،تا آن شخص را مورد نكوهش و تمسخر قرار دهیم.
نویسنده : حسین نعمتی
عارفان و بزرگانی چون مولانا و در راس آنها، انبیاء و اولیا الهی اساسا یك ملاك و معیار و قاعده¬ای دارند كه بسیار راهگشاست.آنها اصطلاحا توجه را به خود شخص بر می¬گردانند و از او می خواهند بجای اینكه دیگران را ببیند و عالم و آدم را مقصر بداند پیش و بیش از هر چیز خود را نگاه كند. خود ما پر از صفات و ویژگی¬ها و رفتارهای نادرست و ناپسند هستیم و چه بسا خیلی بیشتر از دیگرانی كه فكر می¬كنیم دارای اوصاف ناپسند هستند خود ما مبتلا هستیم . بنابراین اگر مطابق این قاعده آینه را به سمت خود برگردانیم و اوصاف نادرست خود را ببینم درصدد اصلاح خود بر می¬آییم .
باید با این ملاك و معیار (دیدن كژییهای خود به جای دیگری)روابط انسانی مورد فهم قرارگیرد. اگر ما در همه كارها مطابق ملاك مذكور رفتار می¬كردیم قطعا ارتباط میان افراد شكل دیگری به خود می¬گرفت و رابطه ما بر مبنای اخلاق شكل می-گرفت و آدمها در روابط خود فرصت عیب یابی دیگران را پیدا نمی¬كردند چرا كه مشغول اصلاح صفات نادرست و ناپسند خود بودند ، و دیگر مجالی برای پیداكردن عیوب دیگران نبود. وقتی كه در روابط آدمیان بهانه ای برای پیدا كردن عیب وایراد نباشد، قطعا انسانها یكدیگر را زیباتر و مهربانانه تر نگاه می¬كردند و در نتیجه جهان انسانها جهانی سرشار از مهر و محبت و مدارا می شد.زیرا مشغول اصلاح عیوب خود بودند؛ مولوی می¬گوید:
هركسی گر عیب خود دیدی ز پیش كی بدی فارغ وی از اصلاح خویش
*به قول سعدی حق جل و علا می‌بیند و می‌پوشد و همسایه نمی‌بیند و می‌خروشد: نعوذ بالله اگر خلق غیب دان بودی كسی به حال خود از دست كس نیاسودی.
