بخشی از بقایا و تعدادی از قبرهای شهر سوخته در موزه بزرگ خراسان واقع در كوهسنگی مشهد در معرض دید گردشگران قرار گرفته است.
بهاره مقدم، كارشناس موزه بزرگ خراسان اظهار كرد: شهر سوخته جزو اولین تمدنهای جهان بهشمار میرفته كه البته منظور ما از تمدن شهرنشینی است و این یعنی آنها جزو اولین مردمانی بودند كه در كنار یكدیگر و در وسعت زیاد زندگی میكردند.
وی با بیان اینكه زنان شهر سوخته به لحاظ ظاهری به خودشان اهمیت زیادی میدادند، خاطرنشان كرد: اشرافیگری در آنان نمود دارد كه این امر را میتوان از قبورشان و ابزاری و زیورآلاتی كه در قبر این زنان كشف شده است دریافت.
كارشناس موزه بزرگ خراسان با اشاره به زنی كه در شهر سوخته از چشم مصنوعی استفاده میكرده است، گفت: این زن چشم خود را از دست داده بوده و برای اینكه زیبایی چشماش حفظ شود از چشم مصنوعی استفاده كرده است.
وی ادامه داد: هوشمندانه بودن این اقدام در موادی است كه استفاده شده است، آنها از قیر، ورقههای طلا كه خاصیت ضدالتهابی دارد و پی كه چربی داشته استفاده كردند.
مقدم با تاكید بر اینكه زنان شهر سوخته به خود اهمیت زیادی میدادند گفت: این زنان در كنار مردان كار و فعالیت اجتماعی و حتی بازرگانی میكردند، استفاده از شانه معرق در انسانهای پنج هزار سال قبل تاییدگر این امر است.
وی با اشاره به جمجمه یك نوجوان 14 ساله دیگر گفت: بر روی سر این فرد عمل جراحی انجام گرفته است زیرا جمجمه این پسر بعد از باز شدن جوش خورده است و پس از آن زنده مانده است.
كارشناس موزه بزرگ خراسان به ظرف سفالی كه تصویر گوزن بر روی آن وجود دارد اشاره كرد و گفت: این شیء اولین انیمیشن جهان است و با حركت این ظرف، به سرعت گوزن روی آن به حركت در میآید بهگونهای كه حركت قبلی شباهتی به حركت بعدی آن ندارد.
وی بیان كرد: اغلب تدفینها در شهر سوخته به شكل جنینی بوده است، یعنی پاها در قسمت شكم جمع میشدند، صورت مرده به سمت نور بوده یعنی روزها به سمت نور خورشید و شبها به سمت نور ماه بوده است.
مقدم یادآور شد: خاك سیستان دارای املاح نمك است و آب و هوای آن نیز خشك است كه این امر سبب شده بقایای شهر سوخته برای طولانی مدت باقی بمانند و اكنون نیز این بقایا با خاك سیستان در موزه خراسان قرار گرفتند.
وی درباره پوشش زنان و میانگین عمر مردمان شهر سوخته اظهار كرد: زنان آنها مانند زنان هندی ساری میپوشیدند. همچنین متوسط عمر آنها 30 تا 40 سال بوده است كه باتوجه به اینكه آنها كار زیاد انجام میدادند و زحمتكش بودند عمر مفیدی برای آنها بهشمار میرود.