كفاش زاده از ثبت ملی عروسك قوم تركمن خبر داد و افزود: معرفی عروسك های بومی و اهمیت آن به بچه ها و خانواده هاشان به یك عزم و اراده ملی نیاز دارد.
لیلا كفاش زاده از ثبت ملی قورچوق عروسك قوم تركمن در فهرست میراث ناملموس خبر داد و افزود: تاكنون «دوتوك» عروسك خراسان جنوبی، «دهتولوك» عروسك قشم، «لیلی بازبازك» عروسك متحرك، «تكم» عروسك آیینی نوروزی، «بوكه بارانه» عروسك باران خواهی، «بی‌بی كگ» عروسك آیینی اقوام زرتشتی و عروسك‌های قاشقی خراسان رضوی در فهرست آثار ناملموس ثبت شده‌اند. «قورچوق» عروسك قوم تركمن نیز به زودی در فهرست آثار میراث ناملموس كشور ثبت خواهد شد.
مسئول دفتر پژوهش و آموزش كودكان و نوجوانان پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در پاسخ به این كه بعضی معتقدند ثبت در فهرست میراث ملی و حتی جهانی تنها باعث موزه ای شدن پدیده ها می شود بدون آن كه به زنده و جاری بودن آن كمك كند گفت: ما امروز در ظرف خاتم یا كاسه قلمزنی غذا نمی خوریم اما نمی توانیم مانع ثبت و ضبط این دو هنر شویم. در ارتباط با عروسك های بومی هم این واقعیت ناخوشایند وجود دار كه بچه های امروز، این عروسك ها را نمی شناسند و از آن استقبال نمی كنند اما به این بهانه نمی توان شیوه ساخت این عروسك ها و شكل و شمایل شان را ثبت نكرد.
به گفته كفاش زاده، هدف از ثبت عروسك های بومی این نیست كه بچه ها با آن بازی كنند بلكه این است كه توجه مردم به این نكته جلب شود كه یك زمان پدر و مادرها برای فرزندان خود، عروسك درست می كردند بلكه خود آنها هم به ساخت عروسك برای بچه هاشان تشویق شوند با این كار هم شیوه ساخت عروسك های بومی احیا می شود و به زندگی خود ادامه می دهد هم مادر، به لحاظ روانی، این اطمینان را به فرزند خود می دهد كه هیچ وقت تنها نیست و همیشه تكه ای از او با بچه است.
این كارشناس و پژوهشگر میراث فرهنگی به این كه عروسك‌های بومی و یا مردم ساخت به عروسك‌هایی اطلاق می‌شود كه توسط جوامع محلی و با مواد و مصالح ساده بومی برای بازی كودكان ساخته می‌شود اشاره و بیان كرد: گرچه این عروسك‌هابرای فروش و یا عرضه عمومی ساخته نمی شوند اما حمایت و گسترش این هنر بومی می‌تواند تاثیر شایانی بر اعتلای فرهنگی جوامع و زنده نگه داشتن خرده فرهنگ‌ها بگذارد و البته معرفی این عروسك ها به بچه ها درگرو یك عزم و اراده ملی است. یعنی متولیان فرهنگی باید در قالب داستان و پویانمایی و فیلم، عروسك ها و دیگر عناصر بومی را به بچه ها معرفی كنند.
كفاش زاده در ادامه بیان كرد: طبیعی است كه بچه ها بین دیزی و پیتزا، دومی را انتخاب می كنند چون این غذا را بیشتر می شناسند؛ اسم های عجیب و غریبی كه روی انواع پیتزا و فست فودهای دیگر گذاشته می شود با آبگوشت و غذاهای سنتی فرق دارد و این خانواده ها، مربیان، معلمان آموزش و پرورش و دیگر نهادهای متولی كودك هستندكه در قالب قصه و با زبانی شیرین بچه ها را با غذاهای سنتی آشنا كنند و لذت این غذا را به آنها بشناسانند.
به گفته مسئول دفتر پژوهش و آموزش كودكان و نوجوانان پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، در قالب ساخت یك عروسك می توان نحوه لباس پوشیدن، مشاغل اجتماعی، شیوه معماری و سكونت، آداب و رسوم و حتی حالات روانی سازنده را به مخاطب منتقل می‌كند. به عنوان نمونه وقتی سازنده عروسك ها بار دار است عروسك های چاق تری می سازد؛ همچنین اگر بارش در منطقه كم باشد و در آمد سازنده عروسك دچار ركود شده باشد، چهره عروسك‌ها از نشاط كمتری برخوردار است.
كفاش زاده در پاسخ به این كه آیا «كارآواها» و ترانه هایی كه به هنگام ساخت عروسك های بومی توسط افراد مختلف خوانده می شده نیز در فهرست ملی ثبت می شود گفت: ثبت این كارآواها برعهده ما نبوده ما تنها پرونده ثبت عروسك قوم تركمن را برای ثبت آماده كرده ایم اما به مادران آداب و رسوم بچه داری و قصه مربوط به عروسك ها را آموزش می دهیم.
كفاش زاده در گفت و گو با خبرنگار سایت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری (richt.ir) با اشاره به گزارش های ارایه شده در این نشست افزود: ساخت عروسك ها توسط مادران و مادربزرگ های یك قوم و یا یك جامعه محلی از ایجاد گسست نسلی می كاهد. با ساخت عروسك ها و توجه به آداب ورسوم گذشته توجه كودكان را به هویت ملی خود جلب می كند و پرسش هایی در باره چیستی و چگونگی آنها ایجاد می كند.
