چون بسی ابلیس آدم ْروی هست / پس به هر دستی نشاید داد دست
مولوی
نویسنده : حسین نعمتی
برخی افراد گمان می¬كنند چون عرفان، طریقه و مكتب مدارا و مروت است و عارفان انسانهایی بسیار خوش مشرب و اهل تسامح هستند لذا در پذیرش و دوستی با دیگران حد و سدی ندارند و هر كسی را به راحتی در دایره دوستی خود می پذیرند و جذب می¬كنند.
این بیت به¬ خوبی نشان می¬دهد كه به رغم باور عامه درباره پذیرش دوستی با هر كس از سوی عارفان، آنها در انتخاب و پذیرش دوست ملاك و معیار دارند، و تنها به ظاهر افراد نگاه نمی¬كنند بلكه مراقبت و احتیاط بسیار می¬كنند كه با هر كسی دست دوستی ندهند. بسیاری از افراد، باطنی پلید و شیطانی دارند و در پی ضربه زدن به دیگرانند، بنابراین هر كس در هر مرتبه¬ای برای حفظ خود از دوستی با این ابلیسان آدمی روی پرهیز می¬كند به ویژه عارفان(بدلیل اهتمام در سیر و سلوك) در این خصوص دقت بیشتری دارند.
به تعبیر مولوی حتی بعضی از این ابلیسان آدمْ¬روی خود را به شكل اهل حق و حقیقت در می¬آورند ،ادعای پیشوایی می¬كنند و افراد ساده لوح را فریب می¬دهند. به سخن دیگر چنین افراد پلیدی گاهی در مقام شیخ و مراد در می¬آیند. لذا همه ما در انتخاب دوست و راهنما و معلم باید بسیار مراقبت كنیم. چون چنین ابلیسان آدمی روی در همه اقشار وگروه ها وجود دارند حتی جایی كه گمان نمی¬كنیم همچون مدعیان پیشوایی عرفانی.
بنابراین در عرفان هم (به رغم این باور عامیانه كه عارفان همه را می¬پذیرند) برای پذیرفتن یا نپذیرفتن افراد خط و مرز مشخصی وجود دارد و هیچ گاه ظاهر كسی دلیل پذیرفتن او نیست.*
*بگذریم¬ كه قلیلی از عارفان اگر همه افراد را می¬پذیرند حتی افراد ناموجه را، حساب این مردان خدا از بقیه جداست،زیرا این بزرگان همانند دریایی هستند كه نه تنها از چنین افرادی تاثیر نمی¬گیرند بلكه¬ می¬توانند آنها را منقلب و متحول كنند.
