یادی كنیم از جبار باغچه بان و خدمات او
جبار عسگرزاده (باغچه بان) فرزند عسگر، آموزگار و نویسنده بزرگ كودكان و از پیشگامان آموزش و پرورش نو در ایران، در سال 1264 خورشیدی در شهر ایروان ارمنستان زاده شد. پدرش معمار و شیرینی پز بود. او كه به سبب سختگیری پدرش نتوانست در مدرسه‌های جدید آموزش ببیند، نزد یك روحانی، قرآن و سپس زبان فارسی را فرا گرفت.
در 15 سالگی به ناچار برای گذراندن زندگی، درس و مشق را رها كرد و مانند پدرش به كار معماری و شیرینی‌پزی پرداخت. در كنار این پیشه، پنهانی به دخترانی كه خواستار با سواد شدن بودند، در خانه‌های‌شان آموزش می‌داد. عسگر زاده در سال 1905 میلادی و 1284 ش در هنگامه درگیری‌های ارمنیان و مسلمانان قفقاز به زندان افتاد. او خبرنگار روزنامه، طنز نویس و طنز سرا بود و مدیریت مجله فكاهی، لك لك ایروان را به عهده داشت.
عسگر زاده، در سال پایانی جنگ اول جهانی به تركیه رفت و پس از شكست دولت عثمانی در جنگ، در سال 1298 ش، با كاروان آوارگان جنگ راهی ایران شد. پس از پشت سر گذاشتن دشواری‌های بسیار و بیماری‌های سخت سرانجام به شهر مرند در آذربایجان رسید و در دبستان احمدیه آن شهر آموزگار شد. بیشتر شاگردان این مدرسه دچار بیماری كچلی و تراخم بودند. باغچه‌بان ناچار بود افزون بر آموزش آن‌ها، به فكر درمان بیماری‌شان هم باشد. در پایان اولین سال كار خود، 15 نفر از شاگردان كلاس اول او، با میانگین درسی بسیار خوب موفق شدند به كلاس بالاتر راه یابند.
شخصیت باغچه بان، خلاق و دارای ابعاد مختلف بود. تئاتر را دوست داشت و انجمن تئاتر تبریز را او بنا نهاد. خود نیز، نمایشنامه‌هایی برای بزرگسالان و كودكان نوشت كه از جمله نمایشنامه‌های او برای كودكان، می‌توان به «گرگ و چوپان» در آبان سال 1308، «پیر و ترب» در سال 1311 و «خانم خزوك» در سال 1307 اشاره كرد.
باغچه بان جمعیت اتفاق معلمین را بنیاد گذاشت. او در سال‌های نخست حكومت رضاشاه، از سوی فرهنگیان آذربایجان نامزد نمایندگی مجلس شد، اما كار فرهنگی را به كار سیاسی برتری داد و از نمایندگی مجلس سرباز زد. در نخستین كلاسی كه باغچه‌بان برای كودكان كر و لال باز كرد، سه نفر نام نوشتند.
پس از شش ماه آزمون پایان كلاس در حضور وزیر فرهنگ و كارشناسان با بازدهی عالی برگزار شد. باغچه بان، پس از آمدن به تهران در سال 1312، كار آموزش كودكان كر و لال را ادامه داد و شمار شاگردانش روز به روز افزون شد. او در سال 1322 جمعیت حمایت از كودكان كر و لال را بنیاد گذاشت. سپس آموزشگاه ویژه كرو لال‌ها، در منطقه یوسف آباد تهران ساخته شد كه هنوز هم پابرجاست و كودكان ناشنوا در آنجا آموزش می‌بینند.
او در سال 1325 تلفن گنگ را ویژه ناشنوایان اختراع كرد و آن را به نام خود به ثبت رساند. از سال 1323 تا 1326 مجله «زبان» را منتشر می‌كرد. در سال 1330 كانون كر و لال‌ها از سوی او راه اندازی شد. در سال 1323، باغچه بان در آموزشگاه خود دوره یكساله‌ای برای تربیت آموزگاران ویژه ناشنوایان ترتیب داد. دانش آموختگان این دوره در همان آموزشگاه به كار پرداختند.
آثار فراوان باغچه بان، دربردارنده باورها و تجربه‌های 50 سال كار آموزشی توان فرسا و پیگیرانه اوست كه از آن میان می‌توان از این‌ها نام برد: زندگی كودكان، بادكنك، عروسان كوه و درخت مروارید، دستور تعلیم الفبا، الفبای آسان، اسرار تعلیم و تربیت یا اصول تعلیم الفبا، الفبای باغچه بان و كتاب اول ابتدایی.
