باستانشناسی در ایران ابتدا مخلوطی از تحقیقات زمین شناسی اروپائیان برای اكتشاف نفت و علاقه بعضی از تاریخ دوستان غربی در ایران بود كه به این شكل آغاز شد
باستان شناسی، دانش بررسی فرهنگ های انسانی از راه بازیابی، مستندسازی، و تحلیل بازمانده های مادی بشر، همچون معماری، دست ساخته ها، بازمانده های انسانی و یا پهنه زمین است। هدف نهایی باستان شناسی، روشنگری درباره تاریخ بشر و فراز و فرود شكل گیری تمدن است। از این رو بسیاری از رشته های دیگر علوم انسانی نظیر تاریخ، گیتا شناسی، زمین شناسی و مردم شناسی در پیوند با این دانش بشری بوده اند. با این حال علم باستان شناسی از چندین دهه قبل نه تنها در اصول و روش تحقیق، بلكه در اهداف نیز به سرعت دستخوش تحولات بنیادی شده است. در ایران همپای كاوش های فرنگیان، دانش باستان شناسی نزد معدود دانش آموختگان و فرهیختگان این رشته، بسط و گسترش یافت. در این میان بودند بزرگانی كه در تثبیت و ساماندهی مبانی باستان شناسی از یك سو و پژوهش های فراگیر عملی این رشته در ایران سهم بسزایی داشتند. علم باستان شناسی ،علمی ست كه یك باستان شناس از راه بررسی علمی و آزمایشگاهی و تجزیه و تحلیل مدارك بدست آمده از گذشتگان و پیشینیان وجود یك چیز را از نظر علمی اثبات می كند . باستان شناس ضمن اثبات فرضیه های تاریخی بزرگترین خدمتی را كه انجام می دهد بر ملا كردن دروغ های تاریخی ، خرافات قومی و مذهبی و یا افشای واقعیات تاریخی می باشد.
باستانشناسی در ایران ابتدا مخلوطی از تحقیقات زمین شناسی اروپائیان برای اكتشاف نفت و علاقه بعضی از تاریخ دوستان غربی در ایران بود كه به این شكل آغاز شد .جستجو گران نفت ابتدا به مناطقی رفتند كه در گذشته های دور دارای تمدنی خاكی و آبی بوده است.آنها با تهیه نقشه های هوایی از مناطق مانند دشت خوزستان كه در نزدیكی بین النهرین قرارداشته و یا جلگه های فلات ایران درست در مناطقی كه روزگاری تمدنهای عظیمی قرار داشته به وجود نفت در دل زمین پی برده و عكس و نقشه تهیه میكردند. البته حتما" می دانید كه نفت نیز از انباشته شدن اجساد و پیكره موجودات خاكی و دریایی طی سالها به وجود می آید ، پس آنان راه گزافی نرفته و دقیقا" به نقاطی پاگذاشتند كه سابقه تاریخی دارند به همراه این گروههای جستجوگر نفت ،عده ای برای برای كشف تاریخ آمدند ، كسانی مانند مادام دیولا فوا ی فرانسوی یا دكتر ژاك دومورگان و بعدها پروفسور گریشمن ابتدا برای كشف تاریخ پا به ایران گذاشته بودند ...اینان ابتدا توانستند آثار معماری و بناهای عظیم تمدن ایران را كشف كنند. در آن زمان مردم در گیر خرافه ، بی سوادی ، نا آگاهی بودو و اطلاعات كافی درباره ی تاریخ سر زمین خود نداشتند . پس از چندی این باستانشناسان توانستند با اكتشافات عمیق تر در دل خاك به اثار فرهنگی ایران برسند و با گنجینه ای ارزشمند و غنی و سرشار از فرهنگها و آداب و روسم مختلف و اقوام متنوع و صدها جور زندگی و مردم متفاوت آشنا شوند.
در حقیقت ،باستان شناسی یكی شعبات انسان شناسی است كه در تصحیح متون تاریخی نقش عمده ای دارد.
با تاسیس دانشگاه تهران و گسترش علوم جدید در ایران، بزودی باستان شناسان جوان ایرانی كار پژوهش های دیرین شناسی را ادامه داده و با درك عمیقی كه از ایران و جایگاه فرهنگی آن داشتند؛ دامنه پزوهش ها را گسترش دادند.
اینك باستان شناسان ایرانی در همه عرصه ها پیشتاز شناخت علمی فرهنگ و تمدن ایرانی هستند.
