جشن نیلوفرانه

ششم تیرماه یعنی خردادروز از تیرماه، جشن نیلوفر است، جشنی كه در بسیاری از اسناد تاریخی ازجمله "آثارالباقیه" اثر ابوربحان بیرونی به آن اشاره شده است.

1403/04/06
|
16:20

این منبع منحصربفرد بجز اشاره به زمان برگزاری جشن، شرحی درباره جزئیات و چگونگی و گستردگی این جشن نداده است. گل نیلوفر از نظر باورهای مردمی با خورشید و احیاناً با میترا/ مهر در پیوند بوده باشد. یكی از عوامل ایجاد چنین پیوندی به احتمال در این بوده كه زمان شكوفایی سالانه گل نیلوفر (نیلوفر باغی) و نیز زمان شكوفایی روزانه آن با خورشید هماهنگ است. زمان گل‌دهی نیلوفر از اوایل تابستان آغاز می‌شود. یعنی زمانی كه خورشید به بالاترین ارتفاع خود رسیده و روزها به بلندترین طول خود دست یافته‌اند. زمان شكوفایی روزانه گل نیلوفر نیز همزمان با طلوع خورشید است و هر روز همراه با بردمیدن خورشید شكوفا می‌شود.

این ویژگی‌ها موجب شده بوده كه نیلوفر و خورشید را از یك خاستگاه و در پیوند با یكدیگر به شمار آورند و گرامیداشت نیلوفر را گرامیداشت خورشید بدانند. بخصوص در زمانی كه گاهشماری گاهنباری در ایران رواج داشته و آغاز تابستان آغاز سال نو به حساب می‌آمده است.

مراسم جشن نیلوفر هر چند امروزه فراموش شده است اما در قالب جشن‌های موسوم به «اول تووستونی/ اول تابستانی» در برخی از نواحی مركزی ایران همچون فراهان و محلات و خمین زنده مانده است. جشن نیلوفر و جشن اول تابستانی ارتباطی با جشن تیرگان كه در روز سیزدهم تیرماه برگزار می‌شده است، ندارند و از جشن‌های مستقل و كهن ایرانی هستند.

دسترسی سریع