گفتگو با دكتر محمد علی مرآتی در برنامه نیستان
در دورهٔ رنسانس، موسیقی آوازی در اروپا به‌گونه‌ای فزاینده محبوبیت یافت. در سراسر اروپا، موسیقی برای همراهی و نیز تنظیم آواز با شعرهائی به زبان‌های گوناگون - همچون ایتالیائی، فرانسوی، اسپانیائی، آلمانی، هلندی و نیز انگلیسی - به‌كار گرفته شد. اما موسیقی ملی و موسیقی كلاسیك ایرانی دو قسمت كلی دارد كه با نام ردیفِ سازی و ردیف آوازی شناخته می‌شوند. ردیف (موسیقی) مجموعه‌ای از ملودی‌ها و نغمات است كه با نظم و ترتیب خاصی در كنار یكدیگر هم چیده و تدوین شده‌اند.
اولین ردیفی كه در ایران بوجود آمده است به علی اكبر خان فراهانی منسوب می‌شود. این ردیف یك ردیف سازی بوده و در دوران قاجار تدوین شده است .
بعد از آن میزرا عبدالله به‌صورت رسمی”ردیف سازی “را ارائه می‌دهد. در كنار ردیف سازی ، ردیف آوازی نیز تدوین شده است. در ردیف آوازی ما هفت دستگاه و پنج آواز داریم. آواز‌ها از دستگاه‌ها مشتق می‌شوند كه در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم. هفت دستگاه عبارتند از؛ شور، ماهور، نوا، همایون، سه گاه، چهار گاه، راست پنجگاه.
معرفی دستگاه‌های موسیقی برای ردیف موسیقی
سازهای موسیقی ایرانی یا آلات موسیقی ایرانی را می‌توان به‌طور كلی به سه دسته كلاسیك، غربی و محلی طبقه‌بندی كرد. اكثر آلات موسیقی ایرانی در كشورهای امپراتوری سابق در سراسر خاورمیانه قفقاز، آسیای مركزی و از طریق سازگاری، روابط و تجارت در اروپا و مناطق آسیا گسترش یافته‌اند. در دوران باستان، جاده ابریشم نقش مؤثری در این توزیع داشته.
دلیل اینكه می‌گیم آواز از دستگاه مشتق می‌گیرد این است كه آواز‌ها از درجات و فواصل آن دستگاه گرفته می‌شوند. هر كدام از این آواز‌ها و دستگاه‌ها یك سری گوشه دارند.
گوشه‌ها ملودی‌هایی هستند كه در طی زمان در ردیف‌های آوازی قرار داده شده‌اند و با یك نظم و ترتیبی از یك نقطه پایین كه معمولاً با نام “در آمد” شناخته می‌شود، آغاز می‌شود. در نهایت از درجات پایین این دستگاه آواز‌ها خوانده می‌شوند و آرام آرام به اوج آن می‌رسند.
