به مناسبت سوم شهریور سالروز زادروز استاد محمد علی اسلامیس ندوشن مروری می كنیم بر اثار او
بدون تردید یكی از پركارترین و چیره‌دست‌ترین نویسندگان روزگار ما، دكتر محمد علی اسلامی ندوشن است. كتاب‌های وی سرشار از مفاهیم متعالی و زیبایی‌های زبانی است. در نوشته‌های این نویسنده شهیر مضامین و موضوعات فراوانی دیده می‌شود؛ از جمله: ایران، شاهنامه، فردوسی، مولوی، حافظ، انسان، عشق، آزادی،فرهنگ، تمدن، سنت، مدرنیته، شرق، غرب و ... . وی این موضوعات را با شاخصه‌هایی چون: تیزبینی، بی‌طرفی، تواضع، دقت، صداقت، ایجاز، تطبیق و مقایسه، وسعت اندیشه، سلامت زبان، اطلاعات فراوان، شیوایی بیان و زیورهای ادبی می‌آراید و از تلفیق آنها نثری ماندگار می‌آفریند.محمدعلی اسلامی ندوشن در سال 1304 در ندوشن یزد به دنیا آمد
محمدعلی اسلامی ندوشن، تحصیلات ابتدایی را نخست در مدرسه ناصرخسرو ندوشن، سپس مدرسه خان یزد، پس از آن به دبستان دینیاری رفت و دبیرستان را تا سوم متوسطه در دبیرستان ایرانشهر یزد گذراند.
آنگاه برای ادامه تحصیل در سال 1323 به تهران عزیمت كرد و بقیه دوره متوسطه را در دبیرستان البرز به پایان رساند، سپس برای ادامه تحصیل وارد دانشكده حقوق دانشگاه تهران شد و به دریافت لیسانس توفیق یافت.
پس از آن به منظور تكمیل تحصیلات به اروپا عزیمت نمود. مدت 5 سال در فرانسه و انگلستان به اندوخته‌های علمی خود افزود و با گذراندن پایان نامه دكترای خود به نام «كشور هند و كامنولث» به دریافت دكترای حقوق بین‌الملل از دانشكده حقوق دانشگاه پاریس نائل آمد.
محمدعلی اسلامی ندوشن در خانواده‌ای با بضاعت متوسط به دنیا آمد، پدرش خیلی زود وفات یافت و او ناگزیر شد كه روی پای خود بایستد.
وی از حدود 12 سالگی سرودن را آغاز كرد و پس از آمدن به تهران در دوران دبیرستان، حرفه‌ای تر شعر می‌گفت. وی در این زمان بعضی از قطعه شعرها را در مجله سخن منتشر می‌كرد.
فعالیت‌های اسلامی ندوشن در دوران تحصیلات در اروپا، بیشتر آشنایی با زبان فرانسه و شركت در سخنرانی‌های دانشگاه سوربن بود و به جز چند داستان كوتاه و چند قطعه شعر و پایان نامه دكترایش چیز دیگری ننوشت.
دكتر شیرین بیانی استاد تاریخ دانشگاه تهران و نویسنده چندین كتاب تاریخی، همسر محمدعلی اسلامی ندوشن می‌باشد.
محمدعلی اسلامی ندوشن در سال 1334 پس از بازگشت به ایران ، چند سال در شغل قاضی دادگستری خدمت كرد.
وی پس از ترك خدمت در دادگستری، به تدریس حقوق و ادبیات در برخی دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌های عالی، از جمله: دانشگاه ملی، مدرسه عالی ادبیات، مدرسه عالی بازرگانی و مؤسسه علوم بانكی پرداخت.
در سال 1348 به دعوت پروفسور فضل الله رضا (رئیس وقت دانشگاه تهران) به همكاری با دانشگاه تهران دعوت شد و براساس تألیفاتی كه در زمینه ادبیات انتشار داده بود، جزء هیئت علمی دانشكده ادبیات دانشگاه تهران قرار گرفت و تدریس نقد ادبی و سخن سنجی، ادبیات تطبیقی، فردوسی و شاهنامه، شاهكارهای ادبیات جهان در دانشكده ادبیات و تدریس تاریخ تمدن و فرهنگ ایران را در دانشكده حقوق برعهده گرفت و تا سال 1359 كه به انتخاب خود از دانشگاه تهران بازنشسته شد، ادامه داشت.
وی اكنون در دانشكده ادبیات دانشگاه تهران و در مقطع دكترای ادبیات به تدریس مكتب‌های ادبی جهان می‌پردازد.
محمدعلی اسلامی ندوشن، در شمار شاعران اندیشمند و نویسندگان توانا و برجسته‌ای است كه از سال 1327اشعارش در مجله سخن و برخی از مجلات دیگر انتشار یافت و مورد توجه قرارگرفت.
وی در كنار فعالیت‌های علمی و تحقیقی خود، از زبان شعر كمتر استفاده كرده است، اما آنچه از او چاپ و در دسترس قرار گرفته است، بسیار خوب و نمودار استعداد و ذوق سرشار و قریحت تابناك او در شعر می‌باشد.
وی بیشتر اوقات خود را صرف در تحقیق آثار علمی و ادبی ایران و ترجمه آثار نویسندگان جهان كرده و آثارش در مجلات پیام نو، سخن، یغما، راهنمای كتاب و نگین چاپ شده است.
محمدعلی اسلامی ندوشن ، برخی از آثار خود را با امضای مستعار «م. دیده ور» چاپ و منتشر ساخته است. كتاب «ابر زمانه و ابر زلف» در سال 1342 به عنوان كتاب برگزیده سال از سوی انجمن كتاب انتخاب شد.
دكتر ندوشن در مدت 50 سال بیش از 45 كتاب و صدها مقاله در باب فرهنگ و تاریخ ایران و ادبیات فارسی به رشتهٔ تحریر درآورده است.
تأسیس فرهنگ‌سرای فردوسی و انتشار فصل‌نامهٔ هستی از اقدامات او در زمینهٔ اعتلای فرهنگ و ادب فارسی می‌باشد.
برخی از كتاب‌های دكتر محمدعلی اسلامی ندوشن:
•ماجرای پایان‌ناپذیر حافظ
•چهار سخنگوی وجدان ایران
•تأمّل در حافظ
•زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه
•داستان داستان‌ها
•سرو سایه فكن
•ایران و جهان از نگاه شاهنامه
•نامه نامور
•ایران را از یاد نبریم
•به دنبال‌سایه همای
•ذكر مناقب حقوق بشر در جهان سوم
•سخن‌ها را بشنویم
•ایران و تنهائیش
•ایران چه حرفی برای گفتن دارد؟
•مرزهای ناپیدا
•شور زندگی (وان گوگ)
•روزها (سرگذشت - در سه جلد)
•پنجره‌های بسته
•ابر زمانه و ابر زلف
•افسانهٔ افسون
•دیدن دگرآموز، شنیدن دگرآموز (گزیدهٔ شعرهای اقبال لاهوری)
•جام جهان بین
•آواها و ایماها
•ناردانه‌ها
•گفته‌ها و ناگفته‌ها
•صفیر سیمرغ
•آزادی مجسمه
•در كشور شوراها
•كارنامهٔ سفر چین
•پیروزی آیندهٔ دموكراسی
•ملال پاریس و گلهای بدی (گزیده‌ای از شعر و نثر شارل بودلر، شاعر فرانسوی قرن نوردهم است)
•بهترین اشعار لانگ فلو
•آنتونیوس و كلئوپاترا
•صفحه‌ای از تاریخ ایران و یونان در بستر باستان
•نوشته‌های بی سرنوشت
•یگانگی در چند گانگی
•فرهنگ و شبه فرهنگ
•هشدار روزگار
•كارنامهٔ چهل ساله
•باغ سبز عشق
