«بررسی مطبوعات دوره مشروطه» در برنامه «كتاب فرهنگ»
دكتر منصوره اتحادیه، مدرس و پژوهشگر تاریخ، درگفتگو با برنامه «كتاب فرهنگ» با موضوع «بررسی مطبوعات دوران مشروطه» چاپ روزنامه در ایران را از دوران ناصرالدین شاه دانست و گفت: روزنامه ها در آن دوران در ایران دولتی بودند؛ مثل «وقایع اتفاقیه»و البته تعدادی غیر دولتی هم مثل «اختر» و ««ثریا» و «حبل المتین» در خارج ایران چاپ میشدند، كه دیدی انتقادی و البته نرم داشتند.
وی افزود: در دوران مشروطه كه خاص و دارای جو انقلابی بود، بیش از 100 روزنامه چاپ می‌شد، كه غالباً بخاطر زبان تند و نگاه انتقادی، مدت كوتاهی چاپ و منتشر میشدند؛ مثل روزنامه‌های «مساوات»، «مجلس»، «حبل المتین» و «صور اسرافیل» كه تندرو بودند، و از این میان «صور اسرافیل» با مدیریت «میرزاجهانگیرخان» بسیار تندرو بود و رسماً شاه، مادر شاه و رجال را مورد حمله قرار میداد.
اتحادیه افزود: «صوراسرافیل» هدفش را تكمیل معنای مشروطیت، حمایت از مجلس، معاونت و كمك به روستاییان و فقرا و ضعفا و مظلومین قرارداده بود.
دكتراتحادیه روزنامه «صور اسرافیل» را ارگان حزب «اجتماعیون عامیون» دانست و گفت:
«اجتماعیون عامیون» درواقع شعبه حزب مخالف دولت تزاری در روسیه بودند و در تبریز و ایران سیاستی را علیه دولت روس پیاده می‌كردند و «صوراسرافیل» در آن زمان مسئله «تقسیم زمین بین زارعین » را مطرح میكند كه جز برنامه مرامنامه حزب «اجتماعیون عامیون» است كه از باكو و روسیه الهام می‌گیرد.
وی ضمن تاكید بر حمله «صوراسرافیل» به مالكان كه حق زارعان را می‌خورند، گفت: جنبه دیگر روزنامه «صور اسرافیل» حمله‌هایش به «شیخ فضل الله نوری»، از منتقدان مشروطه، بود كه دوبار هم بر سر این حمله به «شیخ فضل الله» توقیف شد.البته «شیخ فضل الله» منتقد وقایع و منتقد سوسیالیستها و جریانات درحال وقوع در مجلس، بود. او خیلی زود متوجه این مسأله شده بود كه «صور اسرافیل» در لوای اسلام، مرامنامه «اجتماعیون عامیون» را توجیه و تبلیغ میكند، لذا حمله های شدید این روزنامه به «شیخ فضل الله» آغاز شد.
اتحادیه همچنین در تشریح تمایز مطبوعات دوره اول مشروطه با دوره پس از فتح تهران گفت: در زمان تشكیل مجلس دوم «محمدعلی شاه» رفته است و نایب السلطنه كشور را اداره میكند و روس و انگلیس بر كشور بسیار مسلط اند و مجلس و فضای مطبوعات تا حدی آرام شده است، در این زمان روزنامه «ایران نو» با مدیریت یك غیرایرانی از باكو (محمدامین رسول زاده) ظهور میكند كه روزنامه ای مدرن با استانداردهای بین المللی است و موضعی چپ و ضد روسیه دارد، و برخلاف «صور اسرافیل» كه درواقع یك رساله سیاسی و جنجالی بود، حرفه ای وارد عمل می‌شود.
