اربابی: ساماندهی حوزه ترجمه، نیازمند رعایت "قانون كپی رایت" است.
اربابی، رئیس كانون كشوری انجمنهای صنفی مترجمان، در برنامه "كتاب فرهنگ" با موضوع "بررسی وضعیت نرخ نامه ترجمه" گفت: ساماندهی حوزه ترجمه، نیازمند رعایت "قانون كپی رایت" است.
وی افزود: ما برای ساماندهی حوزه ترجمه و بازار ترجمه گریزی نداریم مگر اینكه "قانون كپی رایت" داشته باشیم ولو اینكه همان قانون بین المللی كپی رایت نباشد، و حتی اگر شده داخلی باشد و اگر بكلی الزام آور نباشد، اما تشویقی باشد و انگیزه ایجاد كنیم.
وی همچنین "عضویت نداشتن ایران در كنوانسیون برن و ملزم نبودن به پرداخت حق كپی رایت" را از چالش های مهم در زمینه ترجمه كشورمان دانست و گفت: انجمن صنفی مترجمان در طول حدود یك دهه فعالیتش دو اقدام اساسی در این راستا انجام داده است؛ یكی اینكه روی "لایحه جامع مالكیت فكری" كه سالها بی نتیجه بین مجلس و دولت و كارگروه‌های تخصصی در رفت آمد بود، پیگیری‌ها و نشست‌هایی را داشت تا به سمت نهایی شدن برود، تا بلكه بخشی از حمایت‌ها، صورت گیرد، و پیشنهادهایی را داده است و از آنجمله اینكه؛ در حوزه كتاب برای كنترل و ساماندهی بازار ترجمه ایران، و برای جلوگیری از ترجمه های موازی و رونویسی های ترجمه، هیچ راه پایداری جز "رعایت كپی رایت" نداریم. البته برخی ناشران به خاطر وجهه بین المللی شان تلاش میكنند كه كپی رایت را شخصاً كسب كنند ولی این كار را بدون هرگونه منافع اقتصادی انجام میدهند. چرا وزارت ارشاد به عنوان نهاد صادر كننده مجوز كتاب، راهكاری را برای تشویق این ها استفاده نمی كند؟ راهكاری چون تصویب قانونی برای جلوگیری از صدور مجوز جدید برای اثری كه ناشر آن، حق كپی رایت اخذ كرده است.
وی همچنین از وجود نرخ نامه ترجمه در اساسنامه كانون كشوری انجمنهای صنفی مترجمان خبر داد و گفت: از آنجا كه مترجم ها، ناشر ها و مجموعه وزارت ارشاد تقریباً تعاملی با كانون ندارند، عملاً اجرایی نمی‌شود و هر ناشری ممكن است هزینه متفاوتی را به مترجم خود پرداخته كند، و این در حوزه ترجمه خود مشكل و مسأله است.
وی همچنین وجود ترجمه های موازی و مكرر را چالش دیگر حوزه ترجمه دانست و گفت: آسیب‌شناسی ها و نشست ها با كارشناسان این حوزه، ما را به راههای پیشگیرانه ای چون "مقابله با تكثر ناشران"، خصوصا ناشران تك محصولی و فصلی در كشور، آنهم از طریق "اعمال كپی رایت" میرساند؛ در واقع كسانی كه ترجمه می كنند باید از كانون كشوری مجوز بگیرند، ولی علیرغم اینكه بند 16 ماده 4 اساسنامه ما، این مسئله را پیش‌بینی كرده است اما چون منوط به تایید وزارت ارشاد است، وزارت ارشاد در این زمینه همكاری نمی‌كند، و اغلب مواقع در بخش فرهنگی منافع ناشران در اولویت قرار می‌گیرد.
وی همچنین با انتقاد از رویكرد وزارت ارشاد در حوزه ترجمه گفت: به رسمیت شناختن صنوف حداقل حق صنوف است. متاسفانه در وزارت ارشاد یك رویكرد و تفكری مشاهده میشود كه؛ "صنف، صنفی است، كه فرهنگی و زیر نظر ارشاد باشد، نه صنفی كه زیر نظر وزارت كار باشد" كه این صحیح نیست؛ چرا كه اگر فرهنگی و زیر نظر ارشاد باشیم، صنفی نیستیم كه حقوقی مطالبه كنیم بلكه كارمند ارشاد و تحت مجوز ارشاد میشویم، كه این رویكرد موجب دلزدگی هایی در صنوف و حتی در اتحادیه ناشران شده است.
وی در پایان تاكید كرد: مولفه‌های ترجمه خوب باید در دانشگاه و به صورت آكادمیك تعیین و تدریس شود و صنوف باید آن را اعمال كنند؛ یعنی در عملكرد مترجم آنها را مطالبه كنند.
