نسبت اشعار عطار با روزگار ما

گفتگو با دكتر حسن دلبری در برنامه صدای بال سیمرغ

1402/01/27
|
12:10

دكتر دلبری در این برنامه گفت :
شاعران بزرگی كه در تاریخ جهانی شدند، هیچگاه برای بافت تاریخی زمان خود شعر نسرودند. او در ادامه گفت : سرودن و گفتن از عرفان اصیل اسلامی، نه تنها قدیمی نشده، بلكه نیازهای بشر روز را بیش تر برآورده می كنند.
برای مثال عرفان شعر عطار كه مولانا را نیز تحت تأثیر قرار می دهد، همان چیزی است كه جوان جامعه امروز دنبال آن است.
دلبری در ادامه افزود :
منطق‌الطیر عطار از چند جهت ارزشمند است. اول اینكه نخستین منظومه رمزی عرفانی ایران و زبان فارسی است و پیش از آن به این صورت كسی منظومه رمزی عرفانی نسروده بود. دوم اینكه در این كتاب بر عرفان عملی تاكید می‌شود. البته عطار تنها در منطق الطیر متوقف نمی‌شود و به دنبال آن مصیبت‌نامه را می‌آفریند. عطار در كتاب مصیبت‌نامه شرح دردمندی انسان را بیان می‌كند. او در این كتاب، قهرمان داستان‌های خود را سالكان فكرت معرفی می‌كند. عطار معتقد است «درد» در سراسر جهان از طریق انسان جاری است. هیچ حیوانی «درد» انسان را ندارد، بنابراین عشق هم در حیوان نیست. فرشتگان هم عشق ندارند. همین‌جاست كه می‌توان فهمید حافظ تحت تاثیر عطار بوده كه گفته است:

فرشته عشق نداند كه چیست / ‌ای ساقی بخواه جام و گلابی به خاك آدم ریز

از غزلیات مولانا هم كاملا مشخص است كه متاثر از عطار بوده است.

از سوی دیگر، مطالب و محتوا و مضامینی كه عطار در عرفان اسلامی ذكر می‌كند، بسیار جدید هستند. به تعبیری، ضمن اینكه خودش عارف بسیار برجسته‌ای است، یك نظریه‌پرداز در قلمرو عرفان نیز به حساب می‌آید. دیگر كار استثنایی عطار این است كه برخلاف دیگر عرفا كه فقط منازل و سیر سلوك را گفته‌اند، به نكته مهم‌تری توجه كرده كه هیچ كدام از عرفای پیش از او به آن توجه نكرده‌اند. عطار در منطق‌الطیر به مشكلات پیش از سلوك توجه ویژه‌ای كرده است. وی در آغاز منطق‌الطیر به خوبی وارد این موضوع می‌شود. وقتی هدهد به‌عنوان رهبر انتخاب می‌شود، هر كدام از پرندگان كه نماینده طبقه‌ای از جامعه هستند، برای سلوك بهانه‌هایی می‌آورند. در واقع عطار به این طریق می‌خواهد به نوعی مشكلات فراغت انسان از این دنیای مادی و دل بستن به پروردگار را عنوان كند كه واقعا هم خوب از پس این كار بر می‌آید. غزل‌های عطار نیشابوری یكی از مهم‌ترین مراحل تكامل غزل عرفانی فارسی به شمار می‌رود.

دسترسی سریع