از كودتای 1299 تا حمایت سیاه انگلیس

گفتگو با دكتر علی پری طهرابند پژوهشگر تاریخ معاصر در برنامه سرزمین من

1401/12/05
|
19:05

دكتر طهرابند در این برنامه در مورد آغاز دوران پهلوی در ایران و حكومت رضا خان و اطلاعیه نه ماده ای صحبت كرد و گفت :
تاریخ ایران همیشه شاهد پدیده های تاریخی زیادی بوده است.در سال 1299 فضای ایران به واسطه جنگ جهانی اول فضای ملتهبی بود.در همین دوران انگلستان برای بستر سازی كودتای اسفند 1299، دو اقدام را پیگیری می‌كرد؛ یكی ایجاد ترس برای وقوع انقلاب كمونیستی و دیگری شناسایی نیروهای مجری كودتا بود كه در این شرایط رضاخان را پیدا كردند كه نه اهل سیاست است و نه حماسه ملی قائل است.پس از انقلاب مشروطیت، سیاست‌های انگلیس و روس در ایران، بر پایه قرارداد معروف 1907م، اجرا می‌شد. با وقوع انقلاب بلشویكی در روسیه و تغییر سیاست خارجی آن دولت و لغو قراردادهای دوره تزاری، دولت بلشویكی سیاست عدم مداخله در ایران را پیشه كرد و در نتیجه، دولت انگلیس برای مداخله در امور ایران بی‌رقیب ماند و در صدد برآمد تا سلطه و نفوذ خود را بر سراسر ایران گسترش دهد. اگرچه انگلستان ادعای بی طرفی می كند اما در واقع چنین چیزی حقیقت ندارد.
طهرابند در ادامه گفت :
رضاخان كه آموزش های نظامی را در نیروهای قزاق گذرانده بود، از درجه میرپنجی در 1291، به درجه سرتیپی در 1299 رسید و در پاییز همان سال، با حمایت آیرونساید، به مقام فرماندهی نیروهای قزاق رسید. آیرونساید در خاطراتش می نویسد: «یك دیكتاتور نظامی می تواند مشكلات ایران را حل كند و ما امكان پیدا می كنیم بی هیچ دردسری، قوایمان را از ایران بیرون ببریم.» پس از كودتا، سفارت انگلیس در تهران به دولت خود توصیه می كند از رژیم جدید حمایت كند؛ زیرا برای منافع انگلیس، مناسبت ترین دولتی است كه می تواند پدید آید.
قزاق های ایرانی كه در اطراف قزوین اردو زده بودند، به فرماندهی رضاخان به سوی تهران حركت كردند. این نیروها، سرانجام در سوم اسفند 1299 به تهران رسیدند و شهر را تصرف كردند. احمدشاه كه در برابر عمل انجام شده قرار گرفته بود، فرمان نخست وزیری سیدضیاءالدین طباطبایی را صادر كرد و رضاخان نیز با لقب سردار سپه، به وزارت جنگ و فرماندهی لشكر قزاق منصوب شد.

قزاق های ایرانی كه در اطراف قزوین اردو زده بودند، به فرماندهی رضاخان به سوی تهران حركت كردند. این نیروها، سرانجام در سوم اسفند 1299 به تهران رسیدند و شهر را تصرف كردند. احمدشاه كه در برابر عمل انجام شده قرار گرفته بود، فرمان نخست وزیری سیدضیاءالدین طباطبایی را صادر كرد و رضاخان نیز با لقب سردار سپه، به وزارت جنگ و فرماندهی لشكر قزاق منصوب شد.

دسترسی سریع