عباس زریاب خویی استاد دانشكده ادبیات و علوم انسانی، عضو انجمن بین‌المللی شرق‌شناسی، عضو مجمع بین‌المللی كتیبه‌های ایرانی و عضو انجمن فلسفه است.
عباس زریاب خویی از دوست‌داران علوم حوزوی بود كه برای تحصیل، راهی قم شد. او از محضر استادان بزرگی چون شیخ صادق فراحی، آقا سیدمحمد یزدی، آقا شیخ‌محمد علی كرمانی بود، آقاسید احمد خسروشاهی، امام‌خمینی (ره)، آقاسید صدرالدین صدر، آقاسید محمدتقی خوانساری و آقاسیدمحمدحجت‌كوه كمری بهره برد.
سپس در دانشكده معقول و منقول دانشگاه تهران به تحصیل در دوره‌ی كارشناسی پرداخت. وی در آن ایام به عنوان مدیر كتابخانه مجلس سنا انتخاب شد. حمایت‌های سیدحسن تقی‌زاده باعث شد كه بورس مطالعاتی اوقاف هومبولت آلمان غربی را دریافت كند و در ماینتس، فرانكفورت و مونیخ در جهت آموختن تاریخ، علوم و معارف اسلامی، فلسفه و فرهنگ تطبیقی كوشش كند. عنوان رساله دكتری ایشان «گزارش درباره جانشینان تیمور، برگرفته از تاریخ كبیر جعفری تألیف ابن محمد الحسینی» بود. زریاب خویی، برای آموزش زبان و ادبیات فارسی از سوی والتر هنینگ، استاد دانشگاه بركلی كالیفرنیا، دعوت شد و مدتی در آن شهر نیز اقامت گزید. دكتر زریاب خویی تاب حضور در غربت را نداشت و با انگیزه‌ی تعلیم و تربیت فرزندان ایران، به وطن بازگشت. بعد از آن در گروه تاریخ دانشكده ادبیات دانشكده تهران مشغول به تدریس شد. آن استاد محبوب در بنیاد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی نیز نقش تأثیرگذاری داشت. استاد زریاب خویی، دریای بی انتهای علم و دانش بود. افزون بر زبان مادری، به زبان‌های تركی آذربایجانی، عربی، فرانسوی، انگلیسی و آلمانی آگاهی داشتند. از ادبیات فارسی، ادبیات عرب، فلسفه، زبان‌شناسی و معارف اسلامی شناخت داشته و در این زمینه‌ها حرف‌های بسیاری برای گفتن داشتند.
آن استاد فرزانه، در هیئت امنای بنیاد فرهنگ ایران، فرهنگستان تاریخ و بنیاد شاهنامه فردوسی نیز عضویت و حضور فعال داشت.
كتاب «تاریخ بنیادی» از آثاری است كه استاد عباس زریاب خویی ترجمه كرد. در این كتاب به آرای فیلسوف و مورخ ایتالیایی، جامباتیستا ویكو، رجوع شده است كه همانند ابن خلدون از جایگاه والای علوم انسانی و توجه بر به تاریخ ملل مختلف و بررسی گذشته و حال انسان‌ها از نگاه تاریخ ملت‌ها در هر دوره و جغرافیایی خاص، سخن می‌گفت. از دیگر ترجمه‌های درخشان آن استاد عالی مرتبه، كتاب «تاریخ فسلفه» است كه در جهت ارائه طرح روشنی از تحول اندیشه، مفهوم‌های بنیادین تفكر فلسفی و جنبش‌های تاریخ‌ساز فلسفی كوشش كرده است. این كتاب در چندین فصل به بررسی آرای متفكرانی چون ارسطو، فرانسیس بیكن، باروخ اسپینوزا، فرانسوا ول‌تر، ایمانوئل كانت، آرتور شوپنهاور و… می‌پردازد. آن استاد بزرگ كتاب «ذات فلسفه» كه از مسائل اساسی زندگی بشر در گفتارهایی چون نسبیت اخلاق، روابط جنسی و اخلاق، تحول زناشویی، آینده آمریكا، هزینه‌های مدینه فاضله، عرفان، جادوگری و وظیفه دین سخن می‌گوید، ترجمه كرد. ترجمه‌ی اثر «دریای جان» كه به بررسی آرا و احوالات شیخ فریدالدین نیشابوری می‌پردازد و منبع ارزشمندی در مبانی عرفان اسلامی و ایرانی به شمار می‌رود، در كارنامه‌ی ایشان می‌درخشد. كتاب «شط شیرین پر شكوت»، به قلم استاد فرهیخته، عباس زریاب خویی، شامل مقالات تاریخ‌نگاری در ایران، تاریخ‌نگاری بیهقی، سوگندنامه جهان پهلوان، قادسیه، خوارزم قدیم (یك مملكت افسانه‌ای)، امام حسین (ع)، برهان، قضا و قدر، معتزله، نگاهی تازه به مقدمه‌ی شاهنامه، پیام شاهنامه و سه نكته درباره‌ی رشیدالدین فضل الله می‌شود. «تاریخ ایرانیان و عرب‌ها در زمان ساسانیان»، «روضه‌الصفا» و «سیره رسول الله (ص)» كه بدون اثر دادن تفسیر، تحلیل و گرایش‌های شخصی نوشته است، از دیگر آثار ارزنده‌ی روان‌شاد عباس زریاب خویی است.
