حسن بلخاری: "عمان سامانی" در نتیجه اجتماع اندیشهء خواجه نصیر، سید حیدر آملی، و ملاصدرا پرورش یافته است.
حسن بلخاری، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی كشور، در نخستین "همایش بین المللی عمان سامانی" گفت: "عمان سامانی" در نتیجه اجتماع اندیشهء خواجه نصیر، سید حیدر آملی، و ملاصدرا پرورش یافته است.
وی افزود: از یك‌سو خواجه نصیر برای نخستین بار در قرن 7 حدود و حیطه عرفان شیعی را تعیین میكند، و عرفان را دارای 3 ویژگی اساسی:
- مستند و متكی بودن بر قرآن و كلام اهل بیت
-جستجوی اسرار و حقیقت بر سبیل قرآن و به دور از شطحیات
- و اتكا به عقل (همان عقلی كه امام محمد غزالی در "مشكات الانوار" میزان حق در عالم می دانست) معرفی كرد، و از سوی دیگر "سید حیدر آملی" با كتاب "جامع اسرار و منبع الانوار" تلاش وسیعی انجام داد تا شریعت را با عرفان جمع كند، و در نهایت "ملا هادی" (در كتاب "مقراص الهدی" پیوند عظیمی میان فقه و عرفان و فقه و حكمت ایجاد میكند)، این ها را جمع میكند و قطعاً نتیجه چنین اجماع و تالیفی، پرورش أمثال "عمان سامانی" است؛ عمان سامانی كه دست به تاویل عرفانی عاشورا می زند و نگرهء او به كربلا، نگرهء عرفانی و تاویل بطن ماجرا و كشف حقیقت ماجراست.
وی همچنین عمان سامانی را "حكیم عمان سامانی" خواند و گفت: از آنجا كه "عمان سامانی" را شاعر پنداشته ایم و "حكیم" نپنداشته ایم، در نتیجه در باب او كار جدی و تحقیقی و پژوهشی كمتر انجام شده است، در حالی كه به تعبیر رسول گرامی اسلام بر خلاف بسیاری مكاتب، در تمدن اسلامی شعر جلوه احساس و نقطه مقابل عقل و عقلانیت نیست؛ بلكه جلوه ای از جلوات مقدس و متلالو حكمت و عقلانیت است و "عمان سامانی" باید در این قاموس دیده شود.
