نگاهی به زندگی‌نامه محمد علی اسلامی ندوشن

وی برای ادامه تحصیل در سال 1323 به تهران عزیمت كرد و بقیه دوره متوسطه را در دبیرستان البرز به پایان رساند، سپس برای ادامه تحصیل وارد دانشكده حقوق دانشگاه تهران شد و به دریافت لیسانس توفیق یافت.

پس از آن به منظور تكمیل تحصیلات به اروپا عزیمت نمود. مدت 5 سال در فرانسه و انگلستان به اندوخته‌های علمی خود افزود و با گذراندن پایان نامه دكترای خود به نام «كشور هند و كامنولث» به دریافت دكترای حقوق بین‌الملل از دانشكده حقوق دانشگاه پاریس نائل آمد.

وی از حدود 12 سالگی سرودن شعر را آغاز كرد و پس از آمدن به تهران در دوران دبیرستان، حرفه‌ای تر شعر می‌گفت. وی در این زمان بعضی از قطعه شعرها را در مجله سخن منتشر می‌كرد.

فعالیت‌های اسلامی ندوشن در دوران تحصیلات در اروپا، بیشتر آشنایی با زبان فرانسه و شركت در سخنرانی‌های دانشگاه سوربن بود و به جز چند داستان كوتاه و چند قطعه شعر و پایان نامه دكترایش چیز دیگری ننوشت.

محمدعلی اسلامی ندوشن در سال 1334 پس از بازگشت به ایران ، چند سال در شغل قاضی دادگستری خدمت كرد.

وی پس از ترك خدمت در دادگستری، به تدریس حقوق و ادبیات در برخی دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌های عالی، از جمله دانشگاه ملی، مدرسه عالی ادبیات، مدرسه عالی بازرگانی و مؤسسه علوم بانكی پرداخت.

در سال 1348 به دعوت پروفسور فضل الله رضا (رئیس وقت دانشگاه تهران) به همكاری با دانشگاه تهران دعوت شد و براساس تألیفاتی كه در زمینه ادبیات انتشار داده بود، جزء هیئت علمی دانشكده ادبیات دانشگاه تهران قرار گرفت و تدریس نقد ادبی و سخن سنجی، ادبیات تطبیقی، فردوسی و شاهنامه، شاهكارهای ادبیات جهان در دانشكده ادبیات و تدریس تاریخ تمدن و فرهنگ ایران را در دانشكده حقوق برعهده گرفت و تا سال 1359 كه به انتخاب خود از دانشگاه تهران بازنشسته شد، ادامه داشت.

اسلامی ندوشن از استادان برجسته دانشگاه تهران و از نویسندگان چیره دست و معاصر كشور را نه تنها ایرانیان؛ بلكه بسیاری از اندیشمندان، ادیبان، دانشمندان، و فرهنگ دوستان جهان می شناسند و با آثار و نوشته هایش آشنایی دارند.

اسلامی ندوشن كه آثار ماندگاری برای ارتقای زبان و ادبیات فارسی خلق كرده است در معرفی فرهنگ و ادبیات ایران تلاش های زیادی كرد و كوشش او برای آشنایی مردم با ادبیات ایران و حس وطن دوستی وی ستودنی است.

او در آثارش سعی دارد با نثری ساده و روان، ایران و ایرانی را در جهان پر آوازه كند و تلاش هایش برای پیوند نسل جوان با بنیادهای فرهنگی به آثار امتیاز ویژه ای داده است و از 50 اثرش بیش از 10 اثر با نام ایران است و آثارش در اغلب كتابخانه های كشور موجود است و مقالاتش هم در اغلب مجلات و رسانه های بین المللی به چاپ رسید.

اسلامی ندوشن تاكنون شاگردان زیادی را تربیت كرد كه هر كدام به مدارج عالی علمی دست یافتند و از افتخارهای كشور هستند.

كتاب « روزها » ماندگار ترین اثر ادبی دكتر اسلامی ندوشن است و « نامه به فرزند» تازه ترین اثر چاپ شده و « شهرزاد قصه گو » تازه ترین اثر تجدید چاپ این استاد برجسته كشور است.

محمدعلی اسلامی ندوشن، در شمار شاعران اندیشمند و نویسندگان توانا و برجسته‌ای است كه از سال 1327 اشعارش در مجله سخن و برخی از مجلات دیگر انتشار یافت و مورد توجه قرارگرفت.

وی در كنار فعالیت‌های علمی و تحقیقی خود، از زبان شعر كمتر استفاده كرده است، اما آنچه از او چاپ و در دسترس قرار گرفته است، بسیار خوب و نمودار استعداد و ذوق سرشار و قریحت تابناك او در شعر می‌باشد.

وی بیشتر اوقات خود را صرف در تحقیق آثار علمی و ادبی ایران و ترجمه آثار نویسندگان جهان كرده و آثارش در مجلات پیام نو، سخن، یغما، راهنمای كتاب و نگین چاپ شده است.

محمدعلی اسلامی ندوشن ، برخی از آثار خود را با امضای مستعار «م. دیده ور» چاپ و منتشر ساخته است. كتاب «ابر زمانه و ابر زلف» در سال 1342 به عنوان كتاب برگزیده سال از سوی انجمن كتاب انتخاب شد.

دكتر ندوشن در مدت 50 سال بیش از 50 كتاب و صدها مقاله در باب فرهنگ و تاریخ ایران و ادبیات فارسی به رشته تحریر درآورده است.

تأسیس فرهنگ‌سرای فردوسی و انتشار فصل‌نامه هستی از اقدامات او در زمینه اعتلای فرهنگ و ادب فارسی می‌باشد.

اسلامی ندوشن سال‌ها زندگی خود را صرف تحقیق در آثار علمی و ادبی ایران و ترجمه آثار نویسندگان جهان كرده است.

برخی از كتاب‌های محمدعلی اسلامی ندوشن عبارت‌اند از: ماجرای‌ پایان‌ناپذیر حافظ، چهار سخنگوی‌ وجدان‌ ایران، تأمّل‌ در حافظ، زندگی‌ و مرگ‌ پهلوانان‌ در شاهنامه، داستان‌ داستان‌ها، سرو سایه‌فكن، ایران‌ و جهان‌ از نگاه‌ شاهنامه، نامه‌ نامور، ایران را از یاد نبریم، به‌ دنبال‌ سایه ‌همای، ذكر مناقب‌ حقوق‌ بشر در جهان‌ سوم، سخن‌ها را بشنویم، ایران‌ و تنهائیش، ایران‌ چه‌ حرفی‌ برای‌ گفتن‌ دارد؟، مرزهای‌ ناپیدا، شور زندگی‌ (وان گوگ)، روزها (سرگذشت - در چهار جلد)، باغ سبز عشق، ابر زمانه‌ و ابر زلف، افسانه افسون، دیدن‌ دگر آموز، شنیدن‌ دگر آموز، جام‌ جهان‌بین و آواها و ایماها.

روحشان گرامی